3.2.1. Unidade familiar

Para os efectos do IRPF existen dúas modalidades de unidade familiar:

• 1ª Modalidade: unidade familiar integrada por cónxuxes

  Cando exista matrimonio (e o cónxuxes non estean separados legalmente), a unidade familiar estará integrada polo cónxuxes e, se os houber:

  1. Os fillos menores (con excepción de que co consentimento dos seus pais vivan independentemente)

  2. Os fillos maiores de idade incapacitados xudicialmente suxeitos a patria potestade prorrogada ou rehabilitada. A partir da entrada en vigor da lei 8/2021 de reforma do Código Civil, tamén se incluirán aqueles fillos maiores de idade con discapacidade sobre os que se establecese unha curadoría representativa por resolución xudicial.

• 2ª Modalidade: unidade familiar en caso de separación legal ou inexistencia de matrimonio

  Cando non exista vínculo matrimonial ou o cónxuxes estean separado legalmente, e, ademais, o contribuínte teña fillos menores ou suxeitos a patria potestade prorrogada, integrarán a unidade familiar o proxenitor (o pai ou a nai) con todos os fillos que convivan con el de que se mencionaron anteriormente; é dicir:

  1. Os fillos menores (con excepción de que co consentimento dos seus pais vivan independentemente)

  2. Os fillos maiores de idade incapacitados xudicialmente suxeitos a patria potestade prorrogada ou rehabilitada. A partir da entrada en vigor da lei 8/2021 de reforma do Código Civil, tamén se incluirán aqueles fillos maiores de idade con discapacidade sobre os que se establecese unha curadoría representativa por resolución xudicial.

En casos de separación legal ou ausencia de vínculo matrimonial en que a garda e custodia dos fillos sexa compartida, se non se xustifica a existencia de mutuo acordo entre os proxenitores para que á "tributación conxunta" se acolla un ou outro, mutuo acordo que deberá ser previo á presentación das declaracións, os dous proxenitores, e tamén todos os fillos, deberán tributar en réxime de "tributación individua". Resolución do TEAC do 19 de xullo de 2024, Reclamación número 00/02172/2023, recaída en recurso de alzada para a unificación de criterio.

Ninguén poderá formar parte de dúas unidades familiares ao mesmo tempo.

A determinación dos membros da unidade familiar farase atendendo á situación existente a 31 de decembro de cada ano.

As persoas que formen parte dunha unidade familiar teñen a opción de tributar conxuntamente no IRPF.