Persoas xurídicas e entidades

Antecedentes

O xa derrogado Real decreto 338/1990, sinalaba que o NIF das persoas xurídicas e entidades sen personalidade sería o Código de Identificación (CI ), regulado no Decreto 2423/1975.

O Decreto 2423/1975 determinaba que a composición do CI sería diferente segundo tratásese de persoas xurídicas ou entidades españolas ou de entidades estranxeiras.

En ambos os dous casos, o CI estaba composto por nove díxitos. Para as entidades españolas, o primeiro díxito era unha letra destinada a indicar a forma xurídica ou clase de entidade, e o resto eran dous díxitos destinados a conter un indicador da provincia do domicilio social da entidade no momento da súa constitución, cinco díxitos destinados a conter un número secuencial dentro de cada provincia e, por último, un díxito de control.

No caso de entidades estranxeiras, o Decreto 2423/1975 sinalaba que o primeiro díxito do CI estaba destinado a indicar a forma xurídica ou clase de entidade de que se tratase, os tres seguintes conterían un indicador da nación do seu domicilio social, os catro seguintes un numero secuencial dentro de cada territorio e o último sería un díxito de control.

Polo tanto, o Decreto de 1975 atendía, nun principio, exclusivamente ao criterio da nacionalidade para determinar o CI que correspondía en cada caso.

En efecto, ata a modificación do Decreto realizado en 1998, tanto para as entidades españolas coma para as estranxeiras utilizábase o mesmo anexo de claves para expresar a forma xurídica e clase de entidade:

• A para sociedades anónimas
• B para sociedades de responsabilidade limitada
• C para sociedades colectivas
• D para sociedades comanditarias
• E para comunidades de bens
• F para sociedades cooperativas
• G para asociacións e outro tipo non definido
• H para comunidades de propietarios en réxime de propiedade horizontal
• P para Corporacións Locais
• Q para Organismos Autónomos e asimilados e congregacións e institucións relixiosas e
• S para órganos da Administración do Estado e das Comunidades Autónomas

Posteriormente, en 1998, considerouse conveniente introducir o criterio da residencia para diferenciar ás entidades non residentes en España cunha clave específica.

Para iso, mediante Orde do Ministerio da Presidencia do 3 de xullo de 1998, modificouse o anexo de claves para expresar a forma xurídica e clase de entidade do Decreto de 1975 e introduciuse unha nova letra, a N, para entidades non residentes, mantendo o resto da composición do Código. No apartado segundo desta Orde prevíase expresamente que as entidades non residentes que xa tivesen asignado un NIF á entrada en vigor da mesma, conservaríano de acordo á composición en vigor cando se lles asignou.

Regulación Actual

O artigo 22 do RGAT establece as bases para a regulación do NIF das persoas xurídicas, encomendando o seu desenvolvemento ao ministro de Economía e Facenda. No seu apartado 1, expón:

“A Administración Tributaria asignará ás persoas xurídicas e entidades sen personalidade xurídica un número de identificación fiscal que as identifique, e que será invariable calquera que sexan as modificacións que experimenten aquelas, non sendo que cambien a súa forma xurídica ou a súa nacionalidade”.

O que o NIF das persoas xurídicas sexa asignado en todo caso pola Administración tributaria elimina as incidencias que poden xurdir cando, como viamos no caso das persoas físicas, a competencia é compartida con outro organismo público.

O citado artigo 22.1 do RGAT continúa determinando a composición do NIF das persoas xurídicas. A composición do NIF incluirá:

• Información sobre a forma xurídica, se se trata dunha entidade española, ou, se é o caso, o carácter de entidade estranxeira ou de establecemento permanente dunha entidade non residente en España
• Un número aleatorio
• Un carácter de control

O desenvolvemento dos termos da composición do NIF realizouse pola Orde EHA/451/2008, do 20 de febreiro, pola que se regula a composición de número de identificación fiscal das persoas xurídicas e entidades sen personalidade xurídica, en vigor desde o 1 de xullo de 2008, que no seu artigo 2 expón que estará composto por nove caracteres, coa seguinte composición:

• Unha letra, que informará sobre a forma xurídica, se se trata dunha entidade española, ou, se é o caso o carácter de entidade estranxeira, ou de establecemento permanente dunha entidade non residente en España.
• Un número aleatorio de sete díxitos
• Un carácter de control

O artigo 3 da citada Orde, determina que o NIF para as entidades españolas comezará cunha letra, que incluirá información sobre a súa forma xurídica de acordo coas seguintes claves:

Para as entidades estranxeiras o NIF comezará pola letra N (artigo 4 Orde 451/2008), é dicir para as persoas xurídicas e entidades sen personalidade xurídica que carezan da nacionalidade española.

Outra cuestión relacionada co NIF das entidades estranxeiras é a relativa ao NIF que, se é o caso, proceda asignar aos establecementos permanentes de entidades non residentes que realicen actividades económicas en España por mediación daqueles .

O artigo 22.2 do RGAT establece:

“2. Cando unha persoa xurídica ou entidade non residente opere en territorio español mediante establecementos permanentes que realicen actividades claramente diferenciadas e cuxa xestión se leve de xeito separado, cada establecemento permanente deberá solicitar un NIF distinto do asignado, se é o caso, á persoa ou entidade non residente”.

O artigo 5 da citada Orde 451/2008, establece que:

1. Cando unha persoa xurídica ou entidade non residente opere en territorio español por medio dun ou varios establecementos permanentes que realicen actividades claramente diferenciadas e cuxa xestión se leve de xeito separado, de acordo co que se dispón no texto refundido da Lei do Imposto sobre a Renda de non Residentes aprobado polo Real decreto Lexislativo 5/2004, do 5 de marzo, cada establecemento permanente deberá solicitar un número de identificación fiscal distinto do asignado, se é o caso, á persoa ou entidade non residente.
2. Para os establecementos permanentes de entidades non residentes en territorio español, o número de identificación fiscal comezará coa letra W, que indicará o seu carácter de establecemento permanente de entidade non residente en territorio español.

En relación coa diversidade de establecementos permanentes, o artigo 2 do Regulamento do Imposto sobre a Renda de non Residentes, establece o seguinte:

“Cando un contribuínte dispoña de diversos centros de actividade en territorio español, que de acordo co que se dispón no apartado 1 do artigo 17 da Lei do Imposto, constitúan establecementos permanentes distintos, deberá adoptar para cada un deles unha denominación diferenciada.

Cando se trate de contribuíntes persoas xurídicas, deberán obter ademais diferente número de identificación fiscal para cada establecemento permanente.”

O apartado 1 do artigo 17 da Lei do Imposto sobre a Renda de non Residentes establece o seguinte:

“1. Cando un contribuínte dispoña de diversos centros de actividade en territorio español, considerarase que estes constitúen establecementos permanentes distintos, e gravaranse en consecuencia separadamente, cando concorran as seguintes circunstancias:

1. Que realicen actividades claramente diferenciables
2. Que a xestión destas lévese de xeito separado”

Cando unha persoa ou entidade non residente opere en territorio español por medio dun ou varios establecementos permanentes que realicen actividades claramente diferentes e cuxa xestión se leve de xeito separado de acordo co que se dispón no artigo 17 do texto refundido da Lei do Imposto sobre a Renda de non Residentes, aprobado por Real decreto Lexislativo 5/2004, do 5 de marzo, cada establecemento deberá inscribirse individualmente no Censo de Empresarios, Profesionais e Retenedores e ademais deberá identificar a persoa ou entidade non residente de que dependan e solicitar un NIF distinto do asignado se é o caso, á persoa ou entidade non residente, segundo dispón o apartado 2 do artigo 8 do RGAT .

Cando unha persoa ou entidade non residente opere en territorio español por si mesma e por medio dun ou varios establecementos permanentes, a inclusión no Censo de Empresarios, Profesionais e Retenedores deberá realizarse tanto pola persoa ou entidade non residente como polos seus establecementos permanentes, segundo establece o apartado 3 do artigo 8 do RGAT .

Anéxase a continuación, cadro resumo do NIF de persoas xurídicas e entidades sen personalidade, segundo a clave de entidade e a forma xurídica, así como o órgano competente que o asigna.