Acta da sesión

ACTA PLENA 1/2024

Acta da reunión conxunta do Pleno do Foro de Pequenas e Medianas Empresas e do Foro de Federacións e Asociacións de Traballadores Autónomos
celebrada o 13 de marzo de 2024

Presidenta do Foro de Pequenas e Medianas Empresas

Directora Xeral da Axencia Estatal de Administración Tributaria

D.ª Soledad Fernández Doctor

Membros en representación da Axencia Estatal de Administración Tributaria

Directora do Departamento de Xestión Tributaria

D.ª Rosa María Prieto do Rei

Director do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria

D. Manuel Trillo Álvarez

Directora do Departamento de Recadación

D.ª Virginia Muñoz Fernández

Director do Departamento de Informática Tributaria

D. José Borja Tomé

Subdirectora xeral de Planificación e de Coordinación da Información e Asistencia do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais

D.ª M.ª Jesús Gallego Camarena

Membros en representación das Pequenas e Medianas Empresas

Confederación Española da Pequena e Mediana Empresa (CEPYME)

Director de Economía e Políticas Sectoriais

D. Francisco Vidal Yuguero

Confederación Española de Organizacións Empresariais (CEOE)

Xefe de Área Fiscal

D. Bernardo Soto Siles

Membros en representación das Federacións e Asociacións de Traballadores Autónomos

Federación Nacional de Asociacións de Traballadores Autónomos (ATA)

Director do Departamento de Fiscalidade

D. Jesús Salido Gusi

Unión de Asociacións de Traballadores Autónomos e Emprendedores (UATAE)

Responsable de Relacións Institucionais

D. Miguel Vila Gómez

Secretaría Técnica do Foro de Pequenas e Medianas Empresas

Subdirectora xeral de Comunicación Externa - Servizo de Planificación e Relacións Institucionais

D.ª María Dolores Carreño Beltrán

O día 13 de marzo de 2024 celébrase a cuarta sesión plenaria dde forma conxunta, do Foro de Pequenas e Medianas Empresas e do Foro de Federacións e Asociacións de Traballadores Autónomos, asistindo as persoas indicadas, e de acordo co seguinte

ORDE DO DÍA

1. Apertura da sesión.

2. Aprobación polos membros do Foro de Pequenas e Medianas Empresas da acta da 3.ª sesión plenaria celebrada o día 13 de marzo de 2023.

3. Aprobación polos membros do Foro de Federacións e Asociacións de Traballadores Autónomos da acta da 3.ª sesión plenaria celebrada o día 13 de marzo de 2023.

4. Directrices xerais do Plan Anual de Control Tributario e Aduaneiro de 2024.

5. Resumo da reunión conxunta do grupo traballo de Análise normativa e proxecto de dixitalización de ambos os dous Foros.

6. Autoliquidacións rectificativas: estado de tramitación.

7. Simplificación da linguaxe e asistencia en materia de embargos.

8. Próxima convocatoria: datas e temas a tratar.

9. Outras consideracións, rogos e preguntas.

1. Apertura da sesión

Abre a sesión a directora da Axencia Tributaria, quen, tras dar a benvida e agradecer ás persoas asistentes a súa presenza, inicia a primeira celebración conxunta das sesións ordinarias do Pleno de PEMES e do Pleno do Foro de Federacións e Asociacións de Traballadores Autónomos.

Doutra banda, a directora anuncia a incorporación como novo director do Departamento de Inspección de Don Manuel Trillo, que substitúe a Don Javier Hurtado.

De seguido Dona Soledad Fernández dá paso ao segundo punto da orde do día e cede a palabra a Dona M.ª Dolores Carreño Beltrán, subdirectora xeral de Comunicación Externa do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais e secretaria Técnica deste Foro.

2. Aprobación polos membros do Foro de Pequenas e Medianas Empresas da acta da 3.ª sesión plenaria celebrada o día 13 de marzo de 2023

A seguir, a subdirectora xeral de Comunicación Externa do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais manifesta que a acta de 13 marzo de 2023 foi remitida aos representantes das PEMES.

D.ª M.ª Dolores Carreño informa que se recibiron e incorporáronse as observacións de CEPYME, polo que, volveuse a remitir a acta.

Non habendose recibidas novas observacións e non formulandose ningunha obxección, declárase aprobada a acta da terceira sesión plenaria que tivo lugar o pasado 13 marzo de 2023.

3. Aprobación polos membros do Foro de Federacións e Asociacións de Traballadores Autónomos da acta da 3.ª sesión plenaria celebrada o día 13 de marzo de 2023

Así mesmo, non existindo observacións por parte dos representantes dos autónomos, a subdirectora xeral de Comunicación Externa tamén declara aprobada a acta da sesión plenaria celebrada o día 13 de marzo de 2023.

4. Directrices xerais do Plan Anual de Control Tributario e Aduaneiro de 2024

A continuación, a directora da Axencia Tributaria cede a palabra a D.ª M.ª Jesús Gallego, que se acompaña dunha presentación para resumir as directrices do Plan Anual de Control Tributario e Aduaneiro. As devanditas directrices foron publicadas no Boletín Oficial do Estado o día 29 de febreiro de 2024.

No tocante á as liñas básicas, destácase a implantación dun modelo integrado de información e asistencia, en que o cidadán elixe o canle de atención preferido a través dun amplo catálogo de servizos.

En segundo lugar, en relación coa aplicación Renda web, habilítase que os cidadáns poidan corrixir as incidencias nas súas declaracións de Renda con anterioridade a unha eventual comprobación por parte da Axencia Tributaria.

Doutra banda, éstáse implantando na Axencia Tributaria un modelo unificado de prevención e control co que se pretende o fomento do cumprimento voluntario por parte do contribuínte e evitar o traslado de cargas indirectas a estes. Así mesmo, vaise a ampliar o control sobre operadores estranxeiros que venden a través das plataformas de comercio electrónico.

En materia aduaneira impulsarase o Plan de Seguridade Portuaria no contexto das iniciativas europeas que están enfocadas a loitar contra o tráfico de estupefacientes por vía marítima. Por último, a anticipación na análise recadadora basearase na coordinación entre as áreas e na utilización de ferramentas avanzadas de tratamento da información.

Comentadas as liñas básicas das directrices, éxpónse as principais liñas a destacar en cada un dos tres bloques principais das directrices.

En primeiro lugar, no bloque de información e asistencia, implantouse un novo modelo de información e asistencia que ampliou a atención telefónica ao horario de tardes e puxo a disposición do contribuínte un catálogo de servizos de asistencia.

Así mesmo, no seo dos avances no Código de Boas Prácticas Tributarias de Profesionais Tributarios, vaise a implantar no 2024 a cita previa especializada para este colectivo.

Doutra banda, no ámbito do Imposto sobre a Renda de Non Residentes vanse a crear novas ferramentas de asistencia tales como o informador, un chat, a posibilidade de realizar consultas a través do INFORMA+ e o establecemento dunha canle telefónica con cita para atender as solicitudes de información.

Igualmente destácase a existencia de novas ferramentas de asistencia virtual no ámbito de aduanas que facilitarán a confección de declaracións, tanto de importación coma de exportación.

No segundo dos bloques, relativo ao fomento do cumprimento voluntario e prevención da fraude, destacan cinco liñas de actuación:

• a necesaria adaptación dos sistemas informáticos aos novos servizos de facturación electrónica.

• a realización de campañas preventivas enfocadas aos non declarantes do Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas, que tamén se estenderán ao ámbito das declaracións informativas.

• un servizo de asistencia para a corrección de incidencias que permita aos contribuíntes presentar unha declaración complementaria de IRPF cando desde a Axencia Tributaria detectásese algunha incidencia e o contribuínte estea de acordo.

• as novas obrigas informativas que se crearon para o 2024, como a obriga informativa relativa ás moedas virtuais, a relativa aos pagamentos transfronteirizos, a relativa aos operadores de plataforma e a declaración informativa relativa á Zona Especial Canaria.

• no ámbito de prevención da fraude, destaca o proxecto de simplificación de documentos administrativos, que empezou con documentos relativos ao Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas e con documentos de recadación, como son as dilixencias de embargo de soldos e salarios ou as dilixencias de embargo de créditos.

No terceiro bloque, o bloque de control, implantouse na Axencia Tributaria un modelo de prevención e control que pon o foco no fomento do cumprimento voluntario por parte do obrigado tributario.

Doutra banda, tamén se recolleron os efectos da sentenza do Tribunal Constitucional do 19 de xaneiro do 2024, que declara inconstitucionais algunhas das medidas establecidas polo Real decreto Lei 3/2016. As devanditas medidas refírense á limitación de compensación de bases impoñibles negativas e á aplicación da dedución por dobre imposición de grandes empresas, así como á obriga de integrar automaticamente na base impoñible os deterioracións de participacións, que afecta calquera contribuínte do Imposto sobre Sociedades.

Doutra banda, no referente ao control de IVE, destacan o control das operacións transfronteirizas, o control da fraude de bens de investimento e tamén o especial control que se vai a realizar cando se produce unha utilización de persoas xurídicas vinculadas para permitir a deducibilidade de cotas soportadas de IVE.

Así mesmo, vanse a revisar os criterios operativos de aplicación do réxime sancionador, vaise a realizar un control das plataformas e-commerce e o control dos denominados neo bancos. No referente a branqueo de capitais, vanse a realizar novas accións de control, tanto sobre movementos de efectivos como sobre moedas virtuais.

Por último, en materia recadadora recóllense melloras ao obter información da titularidade dos TPV e dos embargos telemáticos. Ademais, inclúese a necesidade de impulsar accións civís como mecanismo de recuperación de débeda, así como a creación dun novo protocolo de actuacións preventivas que terá en conta as actuacións coordinadas de todas as áreas da Axencia Tributaria.

Unha vez concluída a presentación, a directora da Axencia pregunta se existen cuestións relacionadas co anteriormente exposto.

D. Bernardo Soto fai alusión ao suposto de fraude que afecta ao IVE dos carburantes nos casos en que non se ingresa o IVE nas vendas de combustible. Así mesmo, pregunta se foi trasladada á Axencia a emenda do RD 8/23 cuxo fin é endurecer as condicións para acceder á compra en depósitos aduaneiros e cal é a opinión da Axencia Tributaria ao respecto.

D.ª Soledad Fernández responde que a Axencia é a primeira interesada en acabar coa devandita fraude e que se vai a estudar detidamente a emenda xa que, aínda que se realizaron numerosas actuacións conxuntas dos Departamentos de Inspección e Recadación, o problema, aínda que en menor medida, persiste e cómpre erradicarlo.

D. Manuel Trillo engade que o día 28 de marzo finaliza un período transitorio que pretende acabar cos múltiples intermediarios que hoxe en día poden participar no negocio da distribución ao por maior de hidrocarburos.

Ao seu xuízo, existen varias solucións. Unha sería establecer unha garantía, aínda que a xestión desa garantía presenta algúns problemas para que sexa efectiva. Outras solucións serían máis duras, como esixir incluso o pagamento no momento da saída do depósito do mesmo xeito que no Imposto Especial. Finalmente, o director do Departamento de Inspección defende que un cambio normativo axudaría en gran medida a frear esta fórmula de fraude.

Noutra orde de cousas, D. Jesús Salido pregunta se a revisión dos criterios do réxime sancionador é un paso encamiñado a un recoñecemento do dereito ao erro por parte do contribuínte.

A directora do Departamento de Xestión sinala que a revisión vai na liña de ter en conta determinadas circunstancias do historial de cumprimento dos contribuíntes, xa que a Axencia Tributaria leva tempo traballando nesa liña de intentar que se adapten mellor as circunstancias de culpabilidade.

D. Bernardo Soto expón a dúbida de se a rectificación de declaracións na web comportará sanción, aclarando D.ª Rosa Prieto que determinadas cuestións están aínda pendentes de definir, pero en principio non se trataría dun requirimento e non levaría sanción.

Non existindo máis dúbidas e sen máis dilación, a directora Xeral cede a palabra á subdirectora de Comunicación Externa co fin de resumir a reunión conxunta do grupo de traballo de análise normativa e proxecto de dixitalización do día 19 de febreiro.

5. Resumo da reunión conxunta do grupo traballo de Análise normativa e proxecto de dixitalización de ambos os dous Foros

A subdirectora de Comunicación Externa informa que na devandita reunión participaron representantes da Dirección Xeral de Tributos, xa que o primeiro punto da orde do día era a análise das conclusións do grupo de traballo sobre o réxime de franquía que se celebrou no Instituto de Estudos Fiscais.

Naquel grupo, o subdirector xeral de Impostos ao Consumo da DGT informou que, aínda que se estaban estudando os seus posibles efectos, aínda non se decidira a implantación do réxime de franquía no IVE, xa que se trataba dunha cuestión de política tributaria.

Non obstante, sinalo que o que si que entraría en vigor en xaneiro de 2025 era a posibilidade de que os empresarios españois realicen actividade con franquía noutros estados membros onde operen e en que si exista o réxime de franquía.

Despois o subdirector xeral de Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas falou sobre a posible objetivación dos gastos deducibles, sinalando que se estaba estudando como poderíase aumentar a seguridade xurídica.

No seo do grupo de traballo, D.ª Mercedes Xordán tratou a desagregación do dato de regularización das cotizacións, lembrando que esta era un dato que viña dado pola Seguridade Social e preguntando sobre a necesidade de ter este dato desagregado. Ningún dos asistentes daquel grupo defendeu a necesidade do dato, polo que, decidiuse finalmente que o dato non cumpría.

Doutra banda, D. Enrique Tarrats sinalou a valoración positiva da petición de unificar as cifras das entidades de reducida dimensión e de gran empresa. Porén, cumpriría un cambio normativo e unha estimación orzamentaria porque a modificación pode ter bastante incidencia ao afectar a múltiples normas e aos orzamentos.

No segundo punto da orde do día do grupo de traballo, tratouse por parte de D.ª Mercedes Xordán a nova información das declaracións informativas sobre operadores de plataforma, modelo 238 e de pagamentos transfronteirizos, modelo 379. En primeiro termo, no modelo 238, que deriva da DAC 7, os operadores de plataforma quedan obrigados a informar sobre os vendedores que realicen determinadas actividades cando excedan certos límites. Con respecto ao modelo 379, esta declaración informativa debía ser presentada polos provedores de servizos de pagamentos cuxo estado membro de orixe ou de acollida fose o Reino de España cando realicen máis de 25 servizos de pagamento a un mesmo beneficiario, con determinadas especialidades. Así mesmo, aclarouse que un pagamento se considera transfronteirizo cando o ordenante está establecido nun estado membro e o beneficiario está noutro estado membro ou nun estado terceiro.

Por último, no terceiro punto da orde do día, D. Javier Hurtado desenvolveu o relativo ao regulamento Verifactu tras a aprobación do Real decreto 1007/2023 do 5 de decembro, informando sobre os antecedentes e os obxectivos básicos da norma (a seguridade, secularización e inalterabilidad da facturación, a promoción da conciencia fiscal e a colaboración cidadá, a simplificación administrativa, a protección da libre competencia e a dixitalización, estandarización e interoperatividade).

Sinalouse igualmente cal era o esquema normativo e o resumo do contido. No referente ao contido, non se altera o contido substantivo da factura, que segue recollido no Real decreto de obrigas de facturación.

No referente ao ámbito de aplicación, afecta todos os empresarios e profesionais, pemes e autónomos, quedando fóra aqueles que estean no SII , o réxime simplificado e réxime de Agricultura, así como os excluídos da obriga de facturar. Respecto do ámbito territorial, afecta todo o territorio español, agás aos territorios forais, incluíndose Ceuta, Melilla e as Canarias.

Doutra banda, engádense elementos de seguridade e establécense dúas modalidades para cumprir: a posibilidade do Verifactu , que supón a transmisión de forma efectiva dos rexistros de facturación á Axencia Tributaria, e a transmisión non Verifactu, que si que obriga a conservar nos sistemas propios todos os rexistros asegurando a inalterabilidad e a integridade da información. Por último, establécese unha declaración responsable para auto certificar que os sistemas informáticos cumpren as condicións sinaladas no Real decreto.

O representante de CEPYME traslada a preocupación co que está ocorrendo coa I+D+i ao considerar que as medidas do lexislador están afectando á economía e ao crecemento. En segundo lugar, o representante insiste en homoxeneizar certas definicións como gran contribuínte e empresa de reducida dimensión.

D. Manuel Trillo aclara que a Axencia Tributaria nas súas actuacións de control en ningún caso cuestiona a cualificación dada polo Ministerio, sendo cuestión distinta que a Lei do Imposto de Sociedades determina que unha vez cualificado o proxecto como acredor da dedución, téñase que analizar cales son os gastos que integra o proxecto.

A Axencia Tributaria non cuestiona a calidade do proxecto como I+D ou IT, o que fai é aplicar a norma que determina que só hai catro tipos de gastos que poden ser cualificados como base da dedución, sendo o exemplo máis paradigmático o da programación, que é un gasto asociado ao proxecto, pero que non forma parte da base da dedución.

A xuízo do director do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria, hai moitos axentes interesados, públicos e privados, en que as cifras de I+D medren e a Axencia Tributaria é a primeira interesada, sendo unha cuestión distinta que non todo o gasto I+D sexa acredor da dedución.

A problemática céntrase maioritariamente na innovación tecnolóxica e sobre todo no asunto do software, estando, así mesmo, pendente unha sentenza do Tribunal Supremo dunha entidade financeira. Non obstante, o director sinala que, ata este momento, os pronunciamentos que entraron no fondo do asunto deron a razón á Axencia Tributaria.

Doutra banda, as cifras desmenten que a Axencia sexa un freo ao crecemento en I+D neste país, xa que cada ano esta magnitude medra. O director do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria insiste en que a Axencia non cuestiona o feito de que un proxecto sexa ou non I+D, nin cuestiona o informe vinculante.

D. Francisco Vidal matiza que o que máis preocúpalles é a tributación mínima sobre a base impoñible, engadindo D. Manuel Trillo que iso é unha cuestión de política tributaria.

Unha vez concluído a quenda de intervencións, a directora da Axencia Tributaria pasa ao seguinte punto da orde do día, que é o das autoliquidacións rectificativas.

6. Autoliquidacións rectificativas: estado de tramitación

D.ª Rosa Prieto aclara que na orixe o proxecto tiña múltiples obxectivos, sendo o fundamental o de favorecer a corrección de determinados erros materiais por parte dos contribuíntes co fin de facer o procedemento máis áxil, evitando así determinadas cargas financeiras e evitando unha tardanza en cobrar devolucións.

Non obstante, nalgúns medios comentouse que un dos obxectivos da reforma era sancionar o contribuínte nos casos de rectificación de autoliquidación, o cal é negado pola directora do Departamento de Xestión, que aclara que antes non se sancionaba cando se presentaba unha solicitude de rectificación de autoliquidación e que agora se vai a seguir sen sancionar, non sendo que exista unha conduta fraudulenta grave.

No referente ao estado de tramitación do proxecto, xa se produciu a modificación da Lei Xeral Tributaria 58/2003 a través da aprobación da lei 13/2023 do 24 de maio, así como a modificación dos 5 regulamentos de desenvolvemento dalgúns tributos, a través do Real decreto 117/2024.

A Lei Xeral Tributaria modificouse para abrir a posibilidade de que, a través das modificacións regulamentarias para cada tributo, puidésese ir establecendo de forma progresiva a posibilidade ou obriga de utilizar as autoliquidacións rectificativas. Para iso, modificouse tanto o artigo 120 como o artigo 122 dous e creouse unha nova disposición adicional 26.ª.

En definitiva, a nova figura da autoliquidación rectificativa, cando así determíneo a norma do tributo, substituiría o sistema dual existente, con carácter xeral, mantendose o sistema actual para casos como en que se alega unha eventual vulneración dunha norma superior.

O Real decreto 117/2024 modificou a normativa, tanto do IVE coma do IRPF, Sociedades, Impostos Especiais e do imposto sobre os Gases Fluorados de Efecto Invernadoiro, estando pendente a orde ministerial.

No referente ao calendario, prévése iniciaro para o imposto de Valor Engadido, concretamente para o modelo 303, estando as adaptacións técnicas practicamente finalizadas e sendo a intención comezar entre xuño e setembro do ano 2024. Unha vez empezado co IVE e probado que todo funciona correctamente, a intención é que o ano próximo aplíquese para IRPF 2024 e para o Imposto de Sociedades tamén de 2024.

Por último, D.ª Rosa Prieto engade que a orde ministerial poderá solicitar os motivos da autoliquidación rectificativa, de xeito que se fose unha discrepancia de criterio en ningún caso podería dar lugar a un procedemento sancionador.

Non existindo preguntas, D.ª Soledad Fernández cede a palabra a D.ª Virginia Muñoz a cal expón o seguinte punto da orde do día.

7. Simplificación da linguaxe e asistencia en materia de embargos

En relación ao área de recadación, empezouse coa simplificación de dous documentos, a dilixencia de embargo de soldos e salarios e a dilixencia de embargo de créditos, sendo estas as dilixencias máis masivas que se emiten aos cidadáns.

A directora do Departamento de Recadación explica que a fin da simplificación é minorar as cargas administrativas dos cidadáns, que inevitablemente teñen que acudir a asesoramentos para entender o contido dos documentos. Ao ser tan masivos eses dous documentos, entendeuse que se debe de facer un esforzo cada vez maior para intentar chegar dunha maneira máis directa e próxima ao cidadán medio. Unha mellor comprensión do documento por parte do contribúe tamén contribúe, a xuízo de D.ª Virginia Muñoz, ao incremento do cumprimento voluntario.

Canda a simplificación, a directora de Recadación expón que tamén se ampliaron os servizos de asistencia ao contribuínte xa sexa a través das ADI , do chat ou da cita da telefónica.

No referente á estrutura das dilixencias de embargo de crédito e a de soldos e salarios, existen tres grandes partes: unha primeira, que é o resumo informativo nunha soa páxina, cunha linguaxe máis sinxelo e en que se informa que é o que se recibe, por que recíbese e as axudas que se lle ofrecen para a súa atención.

A segunda parte é o contido do acto administrativo, respecto do cal tamén se fixo un esforzo para a súa simplificación, reducindose a 700 caracteres.

En canto a terceira parte, esta intégrase por un anexo que pasou de ter 11 caras a 6 caras, simplificandose enormemente o seu contido.

En relación coa dilixencia de embargo de soldos e salarios, non se reduce tanto o volume de redacción porque o que se buscou é chegar á súa mellor comprensión, distinguindose cando se trata de soldos e salarios aos que se lles aplica os límites do artigo 607 da lei de Axuizamento Civil.

D. Bernardo Soto intervén para agradecer tanto o esforzo por simplificar os documentos como a propia existencia do Foro.

Non existindo máis preguntas, a directora agradece igualmente o esforzo do Departamento de Recadación e continua coa orde do día.

8. Próxima convocatoria: datas e temas a tratar

A directora da Axencia manifesta que o próximo pleno conxunto realizarase en marzo de 2025, sen prexuízo de que, se existen temas de interese, poídanse celebrar reunións extraordinarias a petición de calquera parte.

9. Outras consideracións, rogos e preguntas

D. Jesús Salido pregunta se se van a publicar os datos dos rendementos de 2022, para compararos cos de 2019 e poder así analizar a recuperación posterior á pandemia.

A directora da Axencia contesta que se analizará se existen eses datos e, en caso de estar dispoñibles, comunicarase e trasladará a información.

Finalmente, D.ª Soledad Fernández agradece o traballo conxunto de todos os asistentes e dá por finalizada a reunión.