Saltar ao contido principal

Acta da reunión

Logo da Axencia Estatal de Administración Tributaria

Foro de Grandes Empresas

ACTA PLENA 1/2022

 
Logo do Foro de Grandes Empresas

ACTA DA REUNIÓN DO PLENO DO FORO DE GRANDES EMPRESAS
CELEBRADA O 21 DE XUÑO DE 2022

 

Presidente do Foro de Grandes Empresas

Presidente da Axencia Estatal de Administración Tributaria - secretario de Estado de Facenda

D. Jesús Gascón Catalán

Vicepresidenta do Foro de Grandes Empresas

Directora Xeral da Axencia Estatal de Administración Tributaria

D.ª Soledad Fernández Doctor

Membros en representación da Axencia Estatal de Administración Tributaria

Directora do Departamento de Xestión Tributaria

D.ª Rosa María Prieto do Rei

Director do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria

D. Javier Hurtado Puerta

Director do Departamento de Recadación

D. Guillermo Barros Gallego

Directora do Departamento de Aduanas e Impostos Especiais

D.ª Mª Pilar Jurado Borrego

Delegado Central de Grandes Contribuíntes

D. Manuel Trillo Álvarez

Xefe da Área de Apoio Procesual - Departamento de Inspección Financeira e Tributaria

D. Marcos Álvarez Suso

Membros en representación das Grandes Empresas

ACERINOX

Secretario Xeral

D. Luis Gimeno Valledor

ACS

Director de Asesoría Fiscal

D. Alfonso Moreno García

AMADEUS IT GROUP SA

Secretario do Consello de administración

D. Jacinto Esclapés Díaz

BANCO SABADELL

Subdirector xeral Asesoría Fiscal e Laboral

D. Carlos Augusto Lázaro Rico

BANCO SANTANDER

Group Executive Vice President

D.ª Carmen Alonso Peña

BBVA

Tax Discipline Leader

D. Manuel Díaz Corral

LA CAIXA

Director Asesoría Fiscal

D. Manuel Alfonso García Rodríguez

CEPSA

Director Fiscal

D. Alberto Martín Moreno

COFARES

Asesor Consello reitor

D. Luis Valdeolmos González

EL CORTE INGLÉS

Director do Departamento Fiscal

D. Luis María Sánchez González

ENDESA

Responsable de Asuntos Fiscais

D.ª María Muñoz Viejo

FCC

Director da Área Fiscal

D. Daniel Gómez-Olano González

GENERALI

Director da Área de Contabilidade

D. Martí Jo Ruiz

IBERDROLA

Directora Global de Fiscalidade

D.ª Begoña García-Rozado González

MAPFRE

Director de Asesoría Fiscal

D. Antonio Lafuente González de Suso

MERCADONA

Director Fiscal

D. Rafael Hilario López Villanueva

MICHELIN

Responsable Fiscal

D.ª Rosa María Peña García

RENAULT

Director Asuntos Fiscais e Aduanas

D. Félix Ruiz Madarro

REPSOL

Director Xeral Económico e Fiscal

Luis López-Tello e Díaz Aguado

SEAT

Director de Impostos

D. Francisco Javier Baulenas Setó

SIEMENS

Directora de Impostos

D.ª Ana María Moreda Galante

TELEFÓNICA

Directora Fiscal Corporación

D.ª Isabel Flores Santamaría

VODAFONE

Asesoría Fiscal

D.ª Gema de Froitos Rodríguez

Secretaría Técnica do Foro de Grandes Empresas

Secretario técnico

D. Ignacio Fraisero Aranguren

O día 21 de xuño de 2022 celébrase a vigesimocuarta sesión plenaria do Foro de Grandes Empresas, asistindo as persoas indicadas, e de acordo co seguinte

ORDE DO DÍA

  1. Apertura da sesión.
  2. Aprobación da acta da reunión celebrada o día 16 de novembro de 2021.
  3. Planificación e rendición de contas da Axencia Tributaria.
  4. Resumo dos distintos grupos de traballo do Foro.
  5. Proxectos para a Presidencia Europea 2023.
  6. Próxima convocatoria.
  7. Outras consideracións, rogos e preguntas.

1. Apertura da sesión

Abre a sesión D. Jesús Gascón Catalán, presidente da Axencia Estatal de Administración Tributaria (de agora en diante, Axencia Tributaria) e secretario de Estado de Facenda, na súa calidade de presidente do Foro de Grandes Empresas, quen, tras saudar as persoas asistentas e agradecer a súa presenza, manifesta que desexa agradecer ás persoas que lle precederon no cargo o seu decidido apoio ás actividades do Foro que, aínda que por veces non foi todo o intenso que desexasen, desde logo permitiu consolidar este proxecto que conta xa con máis de dez anos de experiencia e en que hai que seguir avanzando. Doutra banda, engade que desexa dar a benvida a este Foro á recentemente nomeada directora Xeral da Axencia Tributaria, D.ª Soledad Fernández doutor, quen sen dúbida é coñecida por todas as persoas presentes xa que conta cunha dilatada carreira profesional na Administración tributaria. Así, desde 2018 viña exercendo as funcións de delegada Especial da Axencia Tributaria en Madrid e, con anterioridade, fora presidenta do Tribunal Económico-administrativa Central, directora do Departamento de Xestión Tributaria da Axencia Tributaria, directora da Escola de Facenda Pública, directora en España da Campaña EURO 2002 do Banco Central Europeo e subdirectora de Información e Asistencia Tributaria no Departamento de Xestión Tributaria da Axencia Tributaria.

De seguido, toma a palabra D.ª Soledad Fernández doutor, quen, tras saudar as persoas asistentas e agradecer aos responsables que lle antecederon no Enderezo da Axencia Tributaria o seu apoio ao Foro, sinala que, en liña co realizado ata o momento, desexa pór de manifesto a vontade da institución á que representa de continuar traballando neste marco de relación cooperativa, de maneira que poida facerse efectivo un novo modelo de relación da Administración coas empresas. Engade que, aínda que se avanzou moito desde a súa constitución no ano 2009, é innegable que se pode seguir avanzando na materia e que a súa vontade é que non se decaia no esforzo, a fin de acadar novos fitos.

A continuación toma a palabra o presidente do Foro para indicar que na sesión plenaria, tras aprobar, se é o caso, a acta da reunión anterior, a directora Xeral e o director do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais exporán diversas cuestións de interese en materia de planificación e rendición de contas da Axencia Tributaria e, de seguido, os directores dos Departamentos de Inspección Financeira e Tributaria, de Xestión Tributaria, e de Aduanas e Impostos Especiais e o delegado Central de Grandes Contribuíntes exporán os resultados e perspectivas dos distintos Grupos de Traballo. D. Jesús Gascón engade que, ademais, realizarase unha breve exposición dos proxectos relativos á presidencia europea de 2023.

2. Aprobación da acta da reunión celebrada o día 16 de novembro de 2021

D. Jesús Gascón cede a palabra a D. Ignacio Fraisero, secretario técnico do Foro, quen sinala que a acta da 23ª sesión do Pleno do Foro de Grandes Empresas remitiuse ás persoas integrantes do mesmo como documentación anexa á convocatoria da presente reunión plenaria e engade que, non habendose recibidas observacións e se non as houbese neste momento, quedaría definitivamente aprobada. Ao non realizarse ningunha observación, o presidente do Foro declara aprobada a acta da sesión plenaria do día 16 de novembro de 2021.

3. Planificación e rendición de contas da Axencia Tributaria

A directora Xeral da Axencia Tributaria inicia a súa exposición sinalando que se vai a limitar a realizar un esbozo das liñas xerais, xa que vai ser o director do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais quen desenvolva este punto. Así, comenta que, como é coñecido por todas as persoas presentes, a Axencia Tributaria publica na súa páxina web e no Portal da transparencia a planificación e os resultados da organización. Así mesmo, engade que o Plan Estratéxico 2020-2023 é obxecto de actualización cada ano mediante unha Addenda, que trata de adaptar o Plan a un medio en que os avances tecnolóxicos e os novos modelos de negocio están producindo cambios permanentes na sociedade. D.ª Soledad Fernández doutor prosegue a súa intervención indicando que o Plan Estratéxico inclúe sete indicadores, que tratan de medir a evolución do resultado das actuacións da Axencia Tributaria no medio prazo, e que desexa destacar os seguintes:

  • Ensanchamiento das bases impoñibles: os resultados en 2021 continuaron cunha evolución positiva, xa que a demanda interna medrou arredor do 8 %mentres que as bases impoñibles agregadas fixérono ao 12,7 %.

  • Conflitividade tributaria: en 2021 sitúase por debaixo do 2 %, mantendo unha tendencia descendente no medio prazo.

Neste punto, a directora Xeral comunica que a Axencia Tributaria vai empezar a traballar na elaboración dun novo plan estratéxico para o período 2024-2027, a fin de dar continuidade ao actual, que finaliza en 2023.

No referente á planificación anual da Axencia Tributaria, D.ª Soledad Fernández doutor destaca o seguinte:

  • Os obxectivos que reflicten a principal contribución da Axencia Tributaria aos ingresos non financeiros do Estado, a recadación bruta e a líquida, tiveron un cumprimento positivo en 2021.

  • No tocante á o número de actuacións realizadas en 2021, que inclúe tanto actuacións preventivas como de control a posteriori, superouse o 100 % de cumprimento na maioría dos indicadores que conforman o primeiro nivel do Plan de Obxectivos.

  • No referente ás novidades do Plan de Obxectivos para 2022, hai que destacar a reformulación de todos os indicadores que miden as actuacións de información e asistencia levada a cabo, para reflectir, por unha parte, todos as canles non presenciais a través de que a Axencia Tributaria presta os servizos de información e asistencia, así como o papel tan relevante que prestan as novas ADI, as Administracións de asistencia Dixital Integral.

Para finalizar a súa exposición, D.ª Soledad Fernández doutor comenta que na anterior sesión plenaria do Foro comunicouse que, en cumprimento dos compromisos asumidos por España no Compoñente 27 do Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia, está previsto realizar no 4º trimestre de 2022 unha avaliación provisional da aplicación da Lei 11/2021, de medidas de prevención e loita contra a fraude fiscal. Engade que, desde a Secretaría Técnica, vaise a solicitar a colaboración das entidades representadas no Foro a fin de que trasladen a Axencia Tributaria as súas observacións sobre as distintas medidas que contén a Lei 11/2021, tanto de que se consideren acertadas como daquelas que sexan susceptibles de mellora e, incluso, aquelas cuxos resultados non fosen os esperados e que sería desexable reconducir. Por último, a directora Xeral agradece de antemán a colaboración que, sen dúbida, prestarán as empresas nesta tarefa.

A continuación, outorga a palabra a D. Ignacio Fraisero Aranguren, director do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais, a fin de que desenvolva con máis detalle este punto da orde do día.

D. Ignacio Fraisero inicia a súa intervención reiterando o comentado pola directora Xeral no referente ao compromiso da Axencia Tributaria coa transparencia, patente na publicación do Plan Estratéxico 2020-2023, a súa Addenda 2022, o Plan de Obxectivos 2022 e os informes do Servizo de Auditoría Interna sobre a evolución en 2021 dos indicadores incluídos no Plan Estratéxico 2020-2023 e a análise e avaliación do cumprimento do Plan de Obxectivos no ano 2021, respectivamente. Así, indica que no desenvolvemento deste punto da orde do día vai utilizar como apoio unha presentación en power point e engade que, sen ánimo de ser exhaustivo na súa exposición, desexa destacar os seguintes aspectos en relación cos instrumentos de planificación e rendición de contas da Axencia Tributaria:

  1. No referente ao Plan Estratéxico 2020-2023 e a súa Addenda para 2022:

    • Potenciación do enfoque " behavioural insights ", que consiste na utilización de técnicas de análise do comportamento do contribuínte ao obxecto de facilitar o seu cumprimento voluntario, minimizando os erros involuntarios.

    • Fomento do modelo de relación cooperativa: en 2022 constituíronse o Foro de Pequenas e Medianas Empresas e o Foro de Federacións e Asociacións de Traballadores Autónomos a fin de institucionalizar a relación con estes colectivos e contar cun vía de comunicación áxil e fluído. No marco destes Foros éstáse traballando na elaboración de senllos Códigos de Boas Prácticas Tributarias que, de maneira análoga ao Código aprobado no seo do Foro de Grandes Empresas, permitirán expresar o compromiso das partes co cumprimento voluntario das obrigas fiscais sobre a base da confianza mutua, e co obxectivo de impulsar a seguridade xurídica, a redución da conflitividade, os servizos de asistencia a pemes e autónomos, a formación destes colectivos, así como a transparencia e a prevención e loita contra a fraude fiscal. Así mesmo, constituíronse dous grupos de traballo dedicado, respectivamente, a impulsar o desenvolvemento de proxectos de dixitalización para estes colectivos, así como á análise dos seus réximes de tributación a fin de asegurar a súa adecuación á realidade económica.

    • Posta a disposición dos contribuíntes do Imposto sobre Sociedades dunha lista de avisos e advertencias que se irán xerando ao presentar o modelo 200 e que lle van a permitir corrixir determinados erros non desexados.

    • Novas obrigas de información sobre moedas virtuais, situadas tanto en España como no estranxeiro: establecidas pola Lei 11/2021, están pendentes de desenvolvemento regulamentario.

    • Comercio electrónico: a aprobación por parte da Unión Europea do paquete IVE de e-Commerce, que entrou en vigor o 1 de xullo de 2021, supuxo novas obrigas de información das plataformas dixitais, así como unha nova declaración aduaneira, ao haberse eliminado a exención para as importacións de baixo valor.

    • Desenvolvemento do proxecto NIDEL, dirixido á análise e detección de redes de branqueo de capitais. Trátase dunha ferramenta que combina tecnoloxías de análise de redes criminais con Big Data, permitindo detectar persoas con incrementos de patrimonio de orixe descoñecida e non xustificado.

  2. No tocante á a evolución en 2021 dos indicadores plurianuais do Plan Estratéxico 2020-2023:

    • Ensanchamiento das bases impoñibles: este indicador analiza a evolución da base impoñible agregada en comparación coa da demanda interna nominal, xa que se considerou que é o dato que de forma máis fidedigna reflicte o comportamento fiscal do país. Así, desde 2016 as bases impoñibles agregadas presentan aumentos superiores aos da demanda interna nominal, cun diferencial acumulado para o período 2016-2021 do 11,8 %. Non obstante, aínda que estes resultados poderían ser indicativos dunha mellora no cumprimento voluntario, hai que ter en conta que existen outros factores que tamén inciden na comparativa.

    • Medición dos efectos inducidos: o Plan Estratéxico establece que deben medirse e avaliarse os efectos no cumprimento voluntario motivado polas actuacións da Axencia Tributaria. Así, comparando o comportamento anterior e posterior dos contribuíntes obxecto dunha comprobación inspectora co do total de declarantes, apréciase que os primeiros incrementan os seus ingresos tributarios nos tres anos seguintes en maior medida que o conxunto de contribuíntes; en concreto, para as persoas inspeccionadas en 2018 o incremento do saldo neto das súas autoliquidacións foi do 23,5 %, fronte ao incremento do 13,1 %do total de declarantes.

    • Análise da evolución da base de cálculo consistente coa mellora no cumprimento tributario: a base de cálculo, sen ter en conta os resultados extraordinarios, vén mantendo unhas cifras estables desde o exercicio 2015 (arredor de 8.500 millóns de euros), aínda que en 2021 acadou os 10.500 millóns de euros. Así, haberá que ver que ocorre nos próximos anos para ver se esta tendencia se mantén ou volve ás cifras habituais.

    • Mellora da eficiencia: este indicador é o cociente resultante de dividir o gasto orzamentario que representa a Axencia Tributaria entre os ingresos tributarios netos que xestiona a organización nun determinado exercicio. Así, en 2021 recuperouse unha ratio inferior ao 0,7 %(0,68 %), en consonancia cos exercicios anteriores, a excepción do ano 2020, en que a pandemia tivo un importante impacto na actividade da Axencia Tributaria e este indicador acadou unha ratio do 0,77 %.

    • Recadación-débeda xestionada: este indicador relaciona o importe de débeda xestionada con respecto á débeda gestionable en período executivo para un ano determinado. Así, en 2021 a porcentaxe foi do 0,92 %, en liña co previsto no Plan Estratéxico (igual ou superior ao 0,90 %). Ademais, en 2021 a débeda suspendida por proceso concursal ou recurso descendeu arredor de 900 e 500 millóns de euros, respectivamente.

    • Conflitividade tributaria: a conflitividade relativa presenta un decremento desde o 2,21 % do ano 2017 ata o 1,95 % en 2021.

    • Redución dos intereses pagos: a evolución desde o ano 2014 foi consistente co obxectivo sinalado no Plan Estratéxico, tendo en conta que se mantivo a redución do importe dos intereses pagos, malia repuntes puntuais en 2019 e 2021.

  3. No relativo á análise e avaliación do cumprimento do Plan de Obxectivos no ano 2021:

    • Os dous obxectivos que reflicten a principal achega da Axencia Tributaria aos ingresos non financeiros do estado, a recadación bruta e líquida, tiveron un nivel de cumprimento do 100,9 %e do 100,7 %, respectivamente. Así, os ingresos tributarios líquidos supuxeron un 15,1 % máis que en 2020 e, pola súa banda, a recadación bruta foi un 11 % máis elevada que no ano anterior.

    • No resto de indicadores acadouse e incluso superado o 100 % de cumprimento na maioría de que conforman o primeiro nivel do Plan de Obxectivos, aínda que con algunhas excepcións, como poden ser a utilización polos usuarios da app da Axencia Tributaria, a captación de datos de contacto electrónico, as actuacións de prevención e control afectado polas restricións sanitarias, etc.

Para finalizar a súa intervención D. Ignacio Fraisero sinala que, como xa indicou a directora Xeral, hanse reformulado os indicadores que miden as actuacións de información e asistencia a fin de reflectir todos as canles a través de que a Axencia Tributaria presta estes servizos (chamadas telefónicas, chat, videochamadas, asistentes virtuais, etc.), así como o papel que desenvolven as ADI (Administracións de asistencia Dixital Integral).

De seguido D.ª Soledad Fernández doutor agradece ao director do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais a súa intervención e ofrece a palabra aos asistentes por se desexan realizar algunha pregunta ou comentario.

En primeiro lugar, toma a palabra D. Daniel Gómez-Olano González, representante do FCC, para propor dúas cuestións. A primeira, en relación co ensanchamiento das bases impoñibles e a súa relación coa minoración da brecha fiscal, pregunta se existe algunha estimación sobre o que supón esta última, sobre todo no que afecta as grandes empresas, e se se trata dun obxectivo máis ou menos medible, sendo conscientes da complexidade que entraña. En segundo lugar, en relación co enfoque behavioural insights e o modelo de relación cooperativa, pregunta sobre os parámetros que se teñen en conta na determinación do cumprimento cooperativo por parte das empresas.

D. Jesús Gascón, en relación coa brecha fiscal, contéstalle que, cando se estaba preparando o Plan Estratéxico, un dos temas a debate foi, precisamente, se cabía medir a brecha directamente ou se era preferible facer un seguimento da evolución das magnitudes tributarias máis significativas e compararas coa evolución das magnitudes macroeconómicas máis directamente relacionadas con aquelas para, de forma indirecta, determinar se o cumprimento tributario melloraba co tempo. Así, engade que se optou pola segunda opción xa que só dispúñase, a nivel europeo, dun estudo harmonizado en materia de IVE,  onde, por certo, a posición española era bastante mellor do que se adoita pensar, sen prexuízo de que exista marxe de mellora. Así mesmo, sinala que no IRPF os estudos acaban de empezar e aínda non son públicos, pero que é previsible que España sitúese na media europea. Pola súa banda, no Imposto de Sociedades éstáse aínda lonxe de encontrar unha fórmula que valla para os 27 países da Unión Europea e, nestes momentos, éstáse en pleno debate metodolóxico sobre como comparar un imposto tan errático na recadación como consecuencia de cambios na conxuntura económica. Así, o secretario de Estado de Facenda reitera que se optou por comparar, coa maior periodicidade posible, a evolución dos ingresos tributarios, e moi especialmente o das bases impoñibles, xa que se ven menos afectadas polos cambios normativos, coa evolución das magnitudes macroeconómicas máis relacionadas con aqueles, como son o PIB nominal e, sobre todo, a demanda interna nominal. Os resultados pon de manifesto que nos últimos seis anos o comportamento das bases fiscais foi mellor que o da demanda interna, incluso nos anos 2020 e 2021, sendo ambos os dous bastantes atípicos, o 2020 por motivos de sobra coñecidos e o 2021 debido a que houbo sectores que rapidamente recuperaron a súa actividade normal mentres que outros, como os relacionados co turismo, aínda non acadaron os niveis de 2019. Engade que haberá que esperar para determinar que parte desa mellora no comportamento tributario é estrutural e que parte é conxuntural e tende a corrixirse no futuro. Doutra banda, D. Jesús Gascón destaca que o esforzo realizado pola Axencia Tributaria nos últimos anos para fomentar o cumprimento voluntario foi moi importante e que iniciativas como a cesión de datos, os borradores e os avisos ao cubrir as declaracións, inicialmente en IRPF e que se foron estendendo a outros impostos como o IVE (coa implantación do SII) ou o Imposto sobre Sociedades (con Sociedades WEB), contribúen ao cumprimento voluntario por parte do contribuínte. Así mesmo, sinala que outro factor que abunda neste aspecto deriva dos datos fornecidos polo Banco de España no referente a que, como consecuencia da pandemia, intensificouse a utilización das tarxetas de crédito en detrimento da retirada de efectivo nos caixeiros automáticos. Así, na actualidade os importes pagos con tarxeta son un 80 % superiores aos retirados en caixeiros automáticos, mentres que antes da pandemia a porcentaxe era dun 30 %. Engade que, non obstante, é complicado extraer conclusións duns anos cunha variabilidade tan alta e que tamén haberá que esperar a ver a súa evolución. Doutra banda, D. Jesús Gascón aclara que, no referente á economía mergullada, constitúe un erro identificara como “recadación perdida”, xa que na mesma inclúense actividades ilegais que, evidentemente, non se poden regularizar e que, ademais, tamén comprende actividades de subsistencia que, dada a existencia de mínimos exentos e incentivos fiscais, nunca tributarían. Así mesmo, sinala que a Axencia se ocupa da xestión de, aproximadamente, o 45 % dos ingresos tributarios totais, xa que nos mesmos están incluídos as cotizacións sociais e outras impostos e taxas que non xestiona a Axencia Tributaria, pero que se consideran para determinar a presión fiscal. Para finalizar, o presidente do Foro indica que a fraude fiscal, no sentido de ocultación de operacións, non é o que se produce habitualmente no ámbito das grandes empresas, onde as controversias xorden na aplicación do sistema tributario, con diferentes interpretacións da normativa, e na planificación fiscal.

A continuación toma a palabra D. Ignacio Fraisero para sinalar que o enfoque “ behavioural insights” , en liñas xerais, baséase en analizar o comportamento do contribuínte cando se enfronta á formalización dun modelo tributario, de maneira que, co establecemento de determinados avisos, evítese que cometa erros que non desexa e que, posteriormente, puidesen dar lugar a unha intervención da Axencia Tributaria.

De seguido, intervén D. Javier Hurtado Puerta, director do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria, para sinalar que existen moitos estudos sobre a materia e que o proxecto da Axencia Tributaria baséase en evitar que o contribuínte incorra en riscos indesexados, ofrecendolle información de dous tipos: o primeiro, información obxectiva que consta nas bases de datos da Administración, a fin de que o contribuínte coñézaa; o segundo tipo de información, máis elaborada, o criterio da Administración ante a formalización dun dato determinado, pero permitindolle que o cubra como considere oportuno.

A continuación toma a palabra D.ª Begoña García-Rozado González, representante da IBERDROLA e colaboradora da Secretaría Técnica do Foro, para, en primeiro lugar, dar os parabéns en nome das empresas a D. Jesús Gascón e a D.ª Soledad Fernández polos seus recentes nomeamentos. De seguido, pregunta se en materia de conflitividade a Axencia Tributaria dispón de datos separados entre a que é consecuencia de discrepancias interpretativas e a que deriva de actividades de fraude fiscal e comporta sancións. Doutra banda, pregunta se en relación coa solicitude de colaboración sobre a avaliación da Lei 11/2021 a Axencia Tributaria vailles a remitir un correo.

A directora Xeral da Axencia Tributaria respóndelle que, efectivamente, remitirase un correo desde a Secretaría Técnica do Foro.

De seguido, D. Jesús Gascón engade, en relación con esta cuestión, que no compoñente 27 do Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia recóllense unha serie de medidas e actuacións de prevención e loita contra a fraude fiscal, así como uns indicadores de non pouca importancia, resultado das conversacións coa Comisión Europea, e de cuxo cubro depende, entre outras cousas, o libramento dos fondos europeos de recuperación a favor de España. Así, sinala que o informe sobre a aplicación da Lei 11/2021 hai que realizaro no 4º trimestre de 2023, pero que, seguindo a metodoloxía da Comisión Europea neste tipo de traballos, no 4º trimestre de 2022 vaise a presentar unha avaliación provisional. Ademais, sinala que a Axencia Tributaria quere realizar un informe amplo, non limitandose só ao que inclúe a Lei 11/2021, senón tamén ao que non inclúe, é dicir, vaise a tratar de abrir o debate a todo o relativo á Lei Xeral Tributaria e a súa normativa de desenvolvemento. Así, engade que se barallou realizar unha consulta pública, pero que se descartou debido a que é moi posible que unha parte importante das propostas que se recibisen terían máis que ver con temas de reforma fiscal, apartandose do obxectivo da consulta. Non obstante, hase decido facer unha consulta pública en que participen os distintos centros que integran a Secretaría de Estado de Facenda, os Foros de cooperación constituídos pola Axencia Tributaria con diferentes colectivos (Grandes Empresas, Asociacións e Profesionais Tributarios, Pequenas e Medianas Empresas e Traballadores Autónomos) e que vai contar tamén coas achegas da Fundación Impostos e Competitividade e da Fundación para a Investigación sobre o Dereito e a Empresa (FIDE).

A continuación, intervén D. Ignacio Fraisero para indicar que, en relación coa primeira cuestión exposta pola representante de IBERDROLA con respecto á conflitividade, a Axencia Tributaria elabora un informe interno que inclúe esa información, pero que non dispón neste momento dos datos concretos.

De seguido, o secretario de Estado sinala que, no ámbito de inspección, a principal explicación da redución da conflitividade é o incremento das actas de conformidade e as actas con acordo. Engade, que no caso das actas de desconformidade a porcentaxe de recursos ou reclamacións é máis alto e que arredor dun 5 %son obxecto de anulación, xa sexa total ou parcialmente.

A continuación D. Manuel Trillo Álvarez, delegado Central de Grandes Contribuíntes, comenta que as actas con acordo e de conformidade supoñen o 80 % das asinadas no ámbito da Delegación Central e que, polo tanto, só própónse discrepancias no 20 %dos casos, aínda que o volume de actas recorrido é do 18 %. É dicir, o 2 % das actas de desconformidade non é recorrido.

Xa que non se producen máis intervencións o presidente do Foro dá paso ao seguinte punto da orde do día.

4. Resumo dos distintos grupos de traballo do Foro

O secretario de Estado cede a palabra á directora Xeral da Axencia Tributaria, a fin de que presente ás persoas responsables de realizar a exposición dos traballos desenvolvidos polos distintos grupos de traballo.

D.ª Soledad Fernández doutor indica que durante o primeiro semestre de 2022 os catro grupos de traballo do Foro continuaron coa súa actividade habitual e cada un deles celebrou unha reunión.

De seguido cede a palabra a D. Javier Hurtado Puerta, director do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria, a fin de que comente a actividade do grupo de traballo de Análise da normativa tributaria e de redución da conflitividade .

D. Javier Hurtado inicia a súa intervención comentando que para el é motivo de alegría a novidade de poder recuperar o formato presencial nas sesións plenarias. Engade que tamén hai outra novidade neste Pleno, que é o feito de contar con novos titulares tanto na Presidencia coma na Dirección Xeral da Axencia Tributaria.

Neste punto D. Jesús Gascón comenta que, falando de novidades, o Foro conta cun novo membro, Banco Sabadell, a quen desexa dar a benvida.

De seguido o director do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria prosegue coa súa exposición sinalando que no primeiro semestre celebrouse unha reunión do grupo de traballo, concretamente o día 1 de xuño, en que, entre outras cuestións, o subdirector xeral de Ordenación Legal e Asistencia Xurídica, expuxo os fundamentos xurídicos do motor de cálculo do modelo 220 ou sistema de axuda Sociedades WEB adaptada a grupos consolidados. Así, explicouse que o funcionamento do sistema baseábase no criterio proporcional na aplicación dos créditos fiscais, tendo en conta as bases impoñibles negativas e as deducións, e tanto para a entrada e a saída de entidades do grupo como para a súa permanencia. O subdirector xeral de Ordenación Legal explicou durante a reunión que este criterio se baseaba na interpretación literal dos artigos 67.e), 71.2., e 74.1. da Lei do Imposto sobre Sociedades, en que os dous primeiros artigos mencionados fixan os límites na aplicación das bases impoñibles consolidadas e as deducións preconsolidación dunha sociedade que se integra no grupo, mentres que o 74.1. refírese á situación en que se encontran aquelas empresas que perden o réxime de consolidación quedando créditos fiscais pendentes. Así, sinalouse que a Axencia Tributaria entendía que, se á saída dunha entidade do grupo había que aplicar un criterio proporcional, durante o período que permaneceu no mesmo tamén había que aplicaro. Ademais, o mesmo criterio aplicaríase aos créditos fiscais preconsolidación. Doutra banda, tamén se indicou que a Consulta 205-2002, do 8 de febreiro, da Dirección Xeral de Tributos, aínda que cunha lei do Imposto sobre Sociedades distintas á vixente, interpretaba un artigo que literalmente dicía o mesmo que o articulado actual, decantandose tamén polo criterio proporcional. Así, D. Javier Hurtado comenta que na reunión houbo empresas que manifestaron que estaban en desacordo con ese criterio e non estábano aplicando nas súas liquidacións, o que motivou unha reformulación interna por parte dos equipos que traballan no proxecto, eliminandose a obrigatoriedade de aplicar a proporcionalidade, aínda que o programa vaio a propor, xa que se basea no criterio da Administración, aínda que permita aplicar outro diferente. Por último, o director do Departamento de Inspección engade que este proxecto é de suma importancia para que a Axencia Tributaria poida seguir avanzando en materia de simplificación, o cal exporá cando se comente a actividade do grupo de traballo para a Análise e racionalización de cargas fiscais indirectas.

A continuación, D.ª Soledad Fernández doutor abre unha quenda de intervencións.

En primeiro lugar toma a palabra D. Luis López-Tello e Díaz Aguado, representante da REPSOL, para agradecer a flexibilidade mostrada pola Axencia Tributaria ao eliminar a obrigatoriedade de aplicar a regra da proporcionalidade. Engade que terían serios problemas xa que durante máis de 20 anos estiveron aplicando un criterio distinto, por veces validado por actuacións inspectoras, e veríanse obrigados a refacer todos os cálculos de compensacións internas destes anos, incluso tendo en conta que hai sociedades que saíron do grupo. Así, sinala que, pola súa banda, non hai obxección en aplicar o criterio da proporcionalidade, sempre que sexa de agora en diante, pero sen ter que recalcular os feitos pasados. Ademais, na súa opinión, non ten sentido xerar un conflito nunha cuestión que pouco ou nada vai afectar á recadación tributaria.

D. Javier Hurtado contéstalle que está de acordo co que acaba de dicir, pero que, non obstante, hai que ter en conta que España conta con máis de 6.000 grupos consolidados, con 35.000 sociedades que forman parte dos mesmos, e que cando a Axencia Tributaria própónse abordar un sistema de axuda á confección das declaracións de grupos ten que tomar en consideración unha regra aplicable en todo o territorio nacional. Así, aplicouse a regra vixente desde un punto de vista xurídico e que é a mesma que existe desde hai máis de 20 anos. Doutra banda, no referente ao comentado sobre que os órganos de inspección validaron criterios distintos, D. Javier Hurtado sinala que lle consta a existencia de casos en que non foi así. Doutra banda, indica que, aínda que o criterio da Administración é o mesmo, evidentemente, o sistema vaio a ofrecer a partir da campaña do Imposto sobre Sociedades de 2021. Así mesmo, engade que o novo sistema permite un seguimento máis axustado dos créditos fiscais, non só para a Administración, senón tamén para o propio grupo.

A continuación, toma a palabra a representante de IBERDROLA para comentar que tamén debería terse en conta que a distribución dunha dedución entre as empresas dun grupo vai orixinar que vaian quedando uns importes moi pequenos pendentes, pero que, porén, ao final van aumentado as páxinas da declaración.

De seguido intervén D. Manuel Trillo para reiterar o comentado por D. Javier Hurtado no referente a que o funcionamento do sistema tense que basear nunha regra xeral que se poida aplicar a todos os grupos. Neste sentido, sinala que hai que ser conscientes da existencia de “negocios” que consisten na montaxe e desmontaxe de grupos, e aos que a Axencia Tributaria ten que prestar unha especial atención. Así, co novo sistema conséguese unha maior rastreabilidade, o que permite coñecer quen e como entra no grupo, quen e como sae, e cando. É dicir, a Axencia Tributaria tivo que tomar en consideración múltiples e variados aspectos á hora de deseñar a ferramenta, pero que, na súa opinión, non ten por que desembocar en conflitos coas empresas presentes.

A continuación, toma a palabra D. Daniel Gómez-Olano para sinalar que coincide en que non trátase dun tema que afecte á recadación, pero que, en opinión de moitos dos presentes, o preocupante é que non ten unha cobertura legal. Así, con independencia do que puidese manifestar no seu momento a Dirección Xeral de Tributos, o caso é que a Axencia Tributaria, a través da aplicación dun criterio, como mínimo, discutible en dereito, optou pola inclusión dun motor de liquidación que, dalgunha forma, está nesgando o criterio do contribuínte xa que, finalmente, o devandito motor de cálculo aplícase por defecto, co que se se quere aplicar un criterio diferente hai que buscar cal é o recadro ou a opción que permita adoptar o criterio que se desexa. O representante de FCC engade que con este sistema a Axencia Tributaria, dalgunha maneira, éstáse convertendo en reguladora e que o procedemento correcto de actuar ante un criterio que non se considera axeitado sería instar unha modificación lexislativa. Por último, reitera que non trátase dun tema inocuo de cara ao futuro, e a moitas das entidades presentes preocúpalles, máis alá dos problemas de xestión comentada, o feito en si, xa que non se compadece co que, na súa opinión, debería ser unha boa administración.

D. Javier Hurtado respóndelle que ten que contradicirlle, xa que non trátase dun criterio inventado, senón que se basea na opinión da Subdirección Xeral de Ordenación Legal, na da Unidade Central de Coordinación de Grupos Consolidados e na da Dirección Xeral de Tributos. Engade que, se existise xurisprudencia ou doutrina contraditoria, dada a versatilidade que ten a súa aplicación, a Axencia Tributaria cambiaríao inmediatamente. Non obstante, indica que o sistema o único que fai é propor o criterio que é aplicable, pero permitindo que se alguén considera que non éo, pois que poida utilizar o que considere oportuno. Engade que, así mesmo, a Delegación Central tamén foi consultada e comparte o mesmo criterio.

Novamente toma a palabra o representante de REPSOL para indicar que entende perfectamente o interese da Axencia Tributaria en coñecer cales son os créditos fiscais pendentes, pero que, no caso de prácticas caracterizadas por unha boa fe xeneralizada e validadas pola Administración no pasado, a rectificación agora é imposible ou moi complicada. Así, engade que, na súa opinión, unha forma de evitar a conflitividade neste tema sería non revisar exercicios prescritos ou xa validados, esixindose de agora en diante a aplicación da regra.

D. Javier Hurtado contéstalle que está de acordo, pero que, na súa opinión, non trátase dun tema teórico, senón un problema de aplicación práctica en que, por suposto, existe acordo en que vai ser cara a diante.

De seguido intervén o delegado Central para sinalar que non cre que este tema poida ser un problema nas relacións entre as grandes empresas e a Administración. Engade que, ademais, a colaboración das empresas vai resultar de moita utilidade para a Axencia Tributaria á hora de poder coñecer cunha maior celeridade a rastreabilidade de determinados créditos fiscais pendentes, xa que hai que tomar en consideración o complexa que é a obtención desta información, máxime tendo en conta que en moitas ocasións recaen sobre situacións cuxo orixe data de 10 ou 15 anos atrás, ou máis, e que durante os mesmos presentáronse complementarias, ou houbo resolucións do TEAC, ou sentenzas da Audiencia Nacional, etc. que foron modificando os créditos fiscais pendentes. Por último, reitera que neste asunto non houbo conflitividade no pasado e, na súa opinión, tampouco a vai haber no futuro.

Xa que non se producen máis intervencións, Dª. Soledad Fernández doutor indica que, en relación co grupo de traballo para a Análise e racionalización de cargas fiscais indirectas, en primeiro lugar vai intervir a directora do Departamento de Xestión Tributaria para comentar as cuestións da área de xestión e, posteriormente, D. Javier Hurtado exporá as do ámbito do seu Departamento.

D.ª Rosa María Prieto inicia a súa exposición sinalando que o grupo de traballo celebrou unha reunión o pasado 2 de xuño e que dos asuntos tratados vai destacar os seguintes:

  • En relación coa campaña do Imposto de Sociedades 2021 a subdirectora xeral de Técnica Tributaria informou na reunión de que este ano se adiantara e destacou que:

    • a orde ministerial que aproba os modelos publicárase o 4 de maio;

    • o manual do Imposto sobre Sociedades estaba dispoñible na sede electrónica da Axencia Tributaria desde o 6 de maio;

    • os datos fiscais van estar dispoñibles o día 23 de xuño.

    No referente ao modelo, informouse de que non presentaba novidades importantes no exercicio, máis alá dalgunhas modificacións que afectaban á exención sobre dividendos e rendas derivadas da transmisión de valores (art. 21 LIS), á dedución para evitar a dobre imposición económica internacional (art. 32.1 a) LIS) e á dedución por investimentos en producións cinematográficas (arts. 36 e 39 LIS), entre outras.

    A solicitude das empresas tratáronse os seguintes asuntos:

    • Simplificación do modelo 200: informouse que a Axencia Tributaria utilizaba a información fornecida coa finalidade de mellorar a asistencia ao groso de contribuíntes, facilitandolles a presentación do modelo 200 e fomentando así o cumprimento voluntario, ao tempo que se previñan actuacións posteriores que puidesen dar lugar a requirimentos e regularizacións.

    • Eliminación da información sobre conselleiros e participacións: informouse que estes datos se solicitaban anualmente no modelo do Imposto sobre Sociedades debido a que na normativa relativa a censos non se requiría a súa formalización nunha declaración censual e, polo tanto, tampouco a súa actualización.

    • Eliminación do detalle de seguimento de axustes á base impoñible: comunicouse que para a Axencia Tributaria tratábase dunha información moi relevante, polo que non estaba prevista a súa supresión.

  • No tocante á as declaracións informativas as empresas solicitaran que as modificacións se realizasen cunha maior antelación a fin de que puidesen dispor antes da información. Pola súa banda a representante do Departamento de Xestión Tributaria explicou que moitas das declaracións informativas tiñan unha base regulamentaria, o que condicionaba a publicación da orde ministerial dos modelos a que estivesen aprobados os regulamentos. Así mesmo, comentou que se intentaban tramitar, con carácter xeral, todas as modificacións nunha única orde ministerial. Non obstante, sinalouse que a orde de modificación dos modelos 345 e 187, estábase tramitando con carácter anticipado, xa que incluía modificacións relevantes. Ademais, informouse de que en breve se ía a iniciar a tramitación da orde que incluíse o resto de modificacións, á marxe das novas declaracións informativas que puidesen ter que aprobarse como consecuencia do desenvolvemento regulamentario da Lei 11/2021.

A continuación toma a palabra D. Javier Hurtado para sinalar que na reunión do grupo de traballo os representantes do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria explicaron que co motor de cálculo do modelo 220 pretendíase deseñar un instrumento de liquidación que contemplase todos os escenarios de grupos de sociedades existentes e que fóra unha ferramenta dinámica e precisa para a liquidación do imposto das entidades que tributaban no réxime de grupos fiscais, ao tempo que incorporaba novos servizos de asistencia. Así mesmo, o director do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria destaca que o novo sistema caracterízase pola súa axilidade na adaptación aos cambios normativos, a súa rastreabilidade no seguimento dos créditos fiscais, a súa transparencia, ao poñer en coñecemento dos obrigados tributarios toda a información dispoñible nas bases de datos da Administración tributaria, e a súa transversalidade, que comporta que calquera órgano da Axencia Tributaria vai utilizar a mesma ferramenta nas operacións de liquidación. Así mesmo, na reunión informouse de que o motor contaba con dúas regras básicas: o reparto proporcional e o límite preconsolidación, aínda que este último só incluía unha advertencia sobre as súas regras de aplicación. D. Javier Hurtado engade que, como xa se comentou na sesión plenaria, ante as obxeccións que formularon as empresas optouse por introducir a posibilidade de editar os valores obtidos ao aplicar a regra de reparto proporcional, incluíndo a advertencia de que en tal caso non se aplicarían as validacións da axuda ao cálculo.

Para finalizar a súa intervención D. Javier Hurtado reitera que o novo sistema ten unha gran importancia para a Axencia Tributaria, polo que se investiron moitos recursos a fin de obter un produto que sexa verdadeiramente un motor de cálculo útil, tanto para as empresas á hora de cubrir as súas declaracións, como para a Administración de cara á realización de calquera procedemento xestor coas mesmas.

A continuación, a directora Xeral ofrece a palabra aos asistentes por se desexan realizar algún comentario e, xa que non se produce ningunha intervención, cede a palabra a D.ª Pilar Jurado Borrego, directora do Departamento de Aduanas e Impostos Especiais, a fin de que comente a actividade do grupo de traballo de Impostos Especiais.

D.ª Pilar Jurado comenta que na reunión do grupo de traballo que tivo lugar o pasado 24 de maio tratáronse entre outras as seguintes cuestións:

  • En relación co Imposto sobre os envases de plástico non reutilizables, que entrará en vigor o 1 de xaneiro de 2023:

    • A representante da Dirección Xeral de Tributos, seguindo a estrutura da Lei 7/2022, do 8 de abril, de residuos e solos contaminados para unha economía circular, realizou unha exposición breve pero exhaustiva do Imposto informando os asistentes sobre o seu ámbito obxectivo, ámbito territorial, feitos impoñibles, contribuíntes, devindicación, supostos de non suxeición, supostos de exención, supostos que daban dereito á dedución, supostos que daban dereito á devolución, infraccións tributarias e normas xerais de xestión. En particular, en relación co ámbito obxectivo explicou que comprendía envases primarios (deseñados para constituír no punto de venda unha unidade de venda), envases secundarios (deseñados para constituír no punto de venda unha agrupación dun número determinado de unidades de venda) e envases terciarios (deseñados para facilitar a manipulación e transporte de varias unidades de venda ou de varios envases colectivos). Pola súa banda, algunhas das empresas manifestaron a dificultade que entrañaba saber cando un plástico era reutilizable e cando non e expresaro en quilogramos. En concreto, a representante de Mercadona preguntou se as bolsas de conxelación estaban suxeitas ao Imposto, ao que a Dirección Xeral de Tributos contestou afirmativamente. Así mesmo, engadiu que estaba a disposición dos asistentes para recibir todas as consultas que considerasen oportunas e que, ademais, estábase preparando unha relación de preguntas frecuentes.

    • O representante do Departamento de Aduanas e Impostos Especiais informou do proxecto de orde ministerial en que se regulaba, por remisión do artigo 82 da Lei 7/2022, a inscrición no rexistro territorial, o modelo de autoliquidación (modelo 592), o modelo de solicitude de devolución (modelo A22) e a forma de cumprimento da obriga de levar a contabilidade de existencias e de presentar o libro rexistro de existencias para a xestión do imposto. En particular, explicouse que os adquirentes intracomunitarios quedaban exceptuados de inscribirse se no mes natural a cantidade de plástico non reciclado adquirido non superaba os 5 quilogramos, así como que inscritos quedaban exceptuados de presentar o libro rexistro de existencias e o modelo de autoliquidación nos períodos en que non resultaba cota a ingresar. Pola súa banda, as empresas preguntaron se os importadores poderían solicitar no modelo de autoliquidación a devolución do imposto pago no caso do envío dos produtos ao importador fóra do territorio español, ao que se contestou negativamente de acordo co que se dispón nos artigos 80 e 81 da Lei. Tamén se preguntou se adquirentes distintos do contribuínte poderían presentar o modelo de solicitude de devolución, ao que, de acordo cos disposto no artigo 81, contestouse afirmativamente.

  • No tocante á o proxecto de orde ministerial pola que se aproba o procedemento de devolución do Imposto sobre Hidrocarburos polo gasóleo de uso profesional, comunicouse na reunión que unha das novidades introducidas polo Real Decreto-lei 6/2022 que afectaba ao devandito procedemento era a implantación da periodicidade mensual na xestión das devolucións. D.ª Pilar Jurado sinala que esta medida xa está implementada.

  • No relativo ao proxecto de modificación da Orde Ministerial pola que se aproban os marcadores e trazadores para o gasóleo e o queroseno informouse na reunión que a Comisión Europea adoptou a Decisión de Execución (UE) 2022/197, do 17 de xaneiro de 2022, pola que se establece un marcador fiscal para os gasóleos e o queroseno, que é ACCUTRACETM PLUS, permitindo que os estados membros poidan utilizar indistintamente o anterior marcador ou o novo durante o período transitorio (ata o 28 de xaneiro de 2024). A directora do Departamento de Aduanas sinala que as empresas afectadas xa teñen coñecemento da modificación e que, pola súa banda, a Administración tamén se está preparando para traballar co novo produto e as análises químicos derivados do cambio.

Para finalizar a súa intervención, D.ª Pilar Jurado reitera que tanto a Dirección Xeral de Tributos coma a Axencia Tributaria están a disposición das empresas para atender as dúbidas que lles poidan ir xurdindo en relación co Imposto sobre os envases de plásticos non reciclables e que desde o Departamento de Aduanas e Impostos Especiais vaise a intentar facilitar, na medida do posible, a súa xestión.

A continuación, a directora Xeral agradece a D. ª Pilar Jurado a súa intervención e ofrece a palabra aos asistentes por se desexan realizar algún comentario ou consulta.

Toma a palabra D. Francisco Javier Baulenas Setó, representante de SEAT, para sinalar que este imposto entraña unha complexidade enorme na súa xestión e que vai supor un esforzo moi importante para as empresas. Engade que no seu sector traballan con miles de pezas e os seus respectivos envases de plástico, e que lograr que seus numerosísimos provedores de todas partes do mundo entendan que teñen que incluír detalladamente nos envases determinados información sobre os mesmos, vai ser unha tarefa moi ardua e para a que, de momento, non teñen unha solución. Así, comenta que se chegou a tal nivel de sofisticación que fai que bote de menos o antigo sistema de reparto de cotas, o cal, doutra banda, ten completa seguridade en que ás empresas lles ía a resultar máis económico. Por último, o representante de SEAT solicita da Administración moita flexibilidade na súa implantación, sobre todo nos momentos iniciais.

De seguido intervén D. Félix Ruiz Madarro, representante da Renault, quen comenta que coincide totalmente co exposto por D. Francisco Javier Baulenas. Engade que este non é un imposto caro, pero que establece o cumprimento dunha serie de obrigas para as que as empresas, de momento, non teñen capacidade.

D.ª Pilar Jurado contesta que a Axencia Tributaria ten que aprender a traballar con este imposto, xa que tamén é unha novidade para a organización, polo que a flexibilidade se dá por descontada. Engade que, ademais, as empresas do Foro son coñecedoras dos cambios que se aveciñan e xa empezaron a tomar en consideración os mesmos, pero que, porén, este imposto afecto a sectores que, agora mesmo, non terminan de ser conscientes de que tamén lles atinxe. Así, a directora do Departamento de Aduanas e Impostos Especiais sinala que para a Axencia Tributaria é moi importante que a información sexa coñecida e entendida por todos os sectores afectados. Para finalizar, indica que non hai que esquecer que o imposto se encadra dentro dos impostos ambientais, sendo o seu obxectivo fomentar o reciclado dos residuos plásticos a fin de reducir o seu impacto negativo sobre o medio natural.

Xa que non se producen máis intervencións D.ª Soledad Fernández doutor outorga a palabra ao delegado Central de Grandes Contribuíntes, a fin de que comente a actividade do grupo de traballo de Relación Cooperativa.

D. Manuel Trillo inicia a súa exposición sinalando que o grupo de traballo se reuniu o día 9 de xuño e que na orde do día incluíranse, a solicitude das empresas, os seguintes asuntos:

  1. Mapa de situación da relación cooperativa (resumo de todo o feito ata agora).

  2. Posibilidade de crear un marco común de relación cooperativa no ámbito da UE. Tema para a presidencia española da UE.

O delegado central informa de que na reunión se expuxo en primeiro lugar a visión da Axencia Tributaria no referente á relación cooperativa e como funcionaran as principais iniciativas postas en marcha, tales como a constitución do Foro de Grandes Empresas en 2009, a aprobación do Código de Boas Prácticas Tributarias en 2010, o establecemento dun procedemento de avaliación do cumprimento do devandito Código en 2015 e os informes de transparencia en 2016. Así, D. Manuel Trillo destaca o seguinte:

  • Reiterouse que para a Axencia Tributaria a relación cooperativa é sempre bilateral, dandose tantos tipos de relacións como intervenientes, o que dá lugar a que haxa empresas coas que o entendemento é pleno e outras coas que é máis dificultoso.

  • Facilitáronse os seguintes datos para avalar o avance que supuxeron os instrumentos de relación cooperativa:

    • A conflitividade no período 2018-2021 reduciuse no ámbito das grandes empresas nun 30 %con respecto ao período 2014-2017.

    • O 80 % das actuacións da Delegación Central terminan en acta de conformidade e acta con acordo.

    • As adhesións ao Código de Boas Prácticas Tributarias están arredor de 150, estando afectado o censo da Delegación Central en, aproximadamente, 2.500 contribuíntes entre entidades individuais e grupos.

    • O número de acordos previos de valoración vaise incrementando.

    • O número de informes de transparencia tamén foi aumentando desde 2016, chegando a 34 en 2020.

O delegado Central sinala que a Axencia Tributaria tamén realizou unha análise crítico e recoñeceu que, a pesar dos avances, existía moito marxe de mellora e crecemento en materia de relación cooperativa.

O delegado Central prosegue a súa exposición destacando os seguintes asuntos:

  • No referente ao Foro de Grandes Empresas:

    • Comentouse que na súa creación apostárase pola representación das empresas a través de membros do Consello de administración, pero que isto só producírase nunha ocasión. Así, a Axencia Tributaria sinalou que sería interesante contar de forma esporádica e para temas xerais, non técnicos, coa participación de persoas que ostentasen cargos nos órganos de dirección.

    • No referente aos membros do Foro, a Delegación Central propuxo analizar a posibilidade de establecer un sistema rotatorio que permitise o acceso ao mesmo a empresas que o estaban reclamando e ás que era difícil explicar por que non podían incorporarse, ao que a representante de IBERDROLA contestou que en tal caso habería que deseñar un mecanismo que explicase moi claramente que se trataba dun movemento temporal e non dunha expulsión.

  • No referente ao Código de Boas Prácticas Tributarias comentouse que o número de entidades adheridas era manifestamente mellorable e que habería que buscar fórmulas que permitisen incrementar a cifra. Así mesmo, os representantes da Axencia Tributaria sinalaron que o Código de Boas Prácticas Tributaria aprobouse en 2010 e propuxeron a súa revisión e actualización, adaptandoo aos novos tempos e circunstancias.

  • Pola súa banda, o delegado Central Adxunta informou sobre as experiencias internacionais en materia de avaliación dos modelos de relación cooperativa.

En relación co último punto, D. Manuel Trillo comenta que, na súa opinión, o instrumento máis factible para realizar unha avaliación sobre a materia sería unha enquisa. Así, propón tratar este asunto no grupo de traballo, de maneira que se consensuasen arredor de 20 cuestións esenciais sobre as que, posteriormente, os membros do Foro darían a súa opinión.

Doutra banda, o delegado Central de Grandes Contribuíntes sinala que as entidades manifestaron durante a reunión que estaban de acordo en que se lograran avances en materia de relación cooperativa, aínda que dunha maneira desigual, xa que as empresas realizaran un gran esforzo en transparencia adoptando uns estándares internos moi elevados, o que sen dúbida tamén contribuíra a reducir as porcentaxes de conflitividade, mentres que a Administración apenas introducira cambios nos procedementos de comprobación nas últimas décadas. Así mesmo, comentaron que o avance da Axencia Tributaria no modelo de relación cooperativa resultaba parcial, estando residenciado en persoas concretas e non tanto como un elemento cultural da organización en xeral. Pola súa banda, a Delegación Central mostrou o seu desacordo e reiterou que a relación cooperativa era bilateral e que, desde o punto de vista da Administración, podíase dicir que, con carácter xeral, estaba funcionando, pero que tamén había que sinalar que, en particular, por veces, non tanto. Doutra banda, no referente aos informes de transparencia as empresas reiteraron a súa solicitude de dispor da opinión da Axencia Tributaria sobre o contido dos mesmos de maneira anticipada á tramitación dun procedemento de comprobación, ao que a  DCGC contestou que a Axencia Tributaria non contaba cun instrumento xurídico que lle permitise realizar unha apreciación do risco dunha entidade a partir do informe de transparencia presentada. Non obstante, destacouse a súa utilidade e citáronse como exemplos da aplicación práctica dos informes algúns casos en que da análise dos mesmos xurdiran diferenzas que, finalmente, resolvéranse mediante procedementos de comprobación parcial moi concretos.

A continuación D. Manuel Trillo comenta que, en referencia ao segundo punto da orde do día da reunión, o representante do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria sinalou que en materia de imposición indirecta xa existían varios foros de relación cooperativa e que a área de mellora que podería proporse sería o relativo á imposición directa. Non obstante, subliñou que era imprescindible empezar a traballar na proposta a fin de dotara dunha maior concreción, xa que cumpría xustificar que a súa creación suporía unha vantaxe para a UE.

Para finalizar a súa intervención, o delegado Central sinala que está convencido de que as empresas participantes no Foro están de acordo en que as iniciativas desenvolvidas en materia de relación cooperativa están funcionando e son de utilidade para todos, aínda que cada unha das partes teña a súa propia opinión sobre os esforzos que nesta materia están realizando cada un dos intervenientes. Engade que cómpre seguir traballando para que se sigan producindo avances no modelo cooperativo.

A continuación, D.ª Soledad Fernández doutor agradece a intervención de D. Manuel Trillo e ofrece a palabra ás persoas asistentes por se desexan realizar algún comentario.

Xa que non se producen máis intervencións a Vicepresidenta do Foro dá paso ao seguinte punto da orde do día.

5. Proxectos para a Presidencia Europea 2023

D.ª Soledad Fernández doutor outorga a palabra a D. Marcos Álvarez Suso, xefe da Área de Apoio Procesual do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria, a fin de que informe sobre os proxectos en tramitación a nivel europeo que poderían ser discutida baixa presidencia española.

D. Marcos Álvarez Suso inicia a súa exposición comentando que, como é sabido por todas as persoas presentes, España asumirá a presidencia do Consello da Unión Europea no segundo semestre de 2023, tras as presidencias de Francia, República Checa e Suecia. Engade que, ademais de ser unha presidencia curta por coincidir co período estival, a española é unha presidencia das denominadas "Golden Presidency", é dicir, a última antes das eleccións ao Parlamento Europeo, polo que a Comisión xa comunicou a España que, ante a incerteza política polo resultado das eleccións, vai intentar impulsar un número importante das iniciativas que están en marcha. Así mesmo, indica que nestes momentos existen numerosos proxectos en tramitación no ámbito comunitario e, xa que os países que preceden a España teñen as súas preferencias e condicionantes en relación cos mesmos, descoñécese cales seguirán pendentes no segundo semestre de 2023 ou se, incluso, existirán novas propostas ou haberase descartado algunha de que hai actualmente. Así, o xefe da Área de Apoio Procesual sinala que vai realizar unha breve exposición sobre os expedientes en materia de fiscalidade que se encontran actualmente en tramitación, excluíndo os relativos á área de Aduanas e Impostos Especiais, non porque non haxa proxectos normativos importantes tramitandose, xa que existen, entre outras, unha proposta para modificar a directiva da fiscalidade da enerxía e unha revisión do Código Aduaneiro, senón porque non son da súa área de traballo.

A continuación D. Marcos Álvarez comenta que, aínda que a iniciativa lexislativa europea correspóndelle á Comisión, non obstante, o país que ostenta a presidencia do Consello da  UE conta cunha certa oportunidade para impulsar aqueles expedientes en que está máis interesado. Así, reitera que nestes momentos existe unha gran incerteza no referente aos proxectos que se tramitarán baixo a presidencia española da  UE e, co apoio dunha presentación en power point, esboza os principais aspectos dalgunhas das propostas que existen na actualidade, aclarando que non en todos os casos se conta cun proxecto normativo da Comisión:

  • En imposición directa:

    • Pilar II: a proposta de Directiva en discusión pretende garantir un tipo impositivo mínimo (15 %) para as actividades mundiais dos grandes grupos multinacionais. O debate reside en harmonizar un conxunto común de normas sobre como calcular este tipo impositivo efectivo, de xeito que se aplique correcta e coherentemente en toda a UE. Baixo a presidencia francesa recibiu un forte impulso, pero nestes momentos é obxecto de bloqueo político.

      Condicionadas á aprobación do piar II, destácanse tres iniciativas:

      • Publicación anual do tipo efectivo de tributación no Imposto sobre Sociedades de determinadas grandes empresas con operacións na UE : a proposta presentarase unha vez aprobada a Directiva do piar II.

      • Refundición da Directiva de Intereses e Canons: a aprobación do piar II podería invadir o camiño para que se aprobase a Directiva refundida que se encontra no Consello desde 2011 e cuxo obxectivo é facer que os beneficios contemplados na mesma estean condicionados a que o interese estea suxeito a impostos no estado de destino.

      • Pilar I: Non existe aínda proposta normativa europea. Outorga ás xurisdicións de mercado o dereito de gravar parte das ganancias de certas empresas non residentes, proporcionando a reasignación dunha parte destes beneficios globais entre as xurisdicións onde o grupo ten clientes ou usuarios, utilizando unha fórmula acordada.

    • Modificación da Directiva sobre cooperación administrativa (DAC 8): aínda que non existe aínda unha proposta normativa, esta iniciativa pretende garantir ás Administracións tributarias información para identificar os contribuíntes activos en novos medios de intercambio, en particular criptoactivos e diñeiro electrónico.

    • Shell entities : a proposta de Directiva establece uns parámetros que axudarán os estados membros a detectar empresas que exercen unha actividade económica, pero que non teñen unha substancia mínima e utilízanse para obter vantaxes fiscais. Tamén contempla o intercambio automático de información e introduce a posibilidade de que un país solicite a outro a realización dunha auditoría fiscal a un shell entity a fin de indagar, realmente, que hai detrás da mesma. Doutra banda, se esta proposta non obtén un acordo unánime, a Comisión Europea anunciou que presentaría a finais de ano unha nova iniciativa lexislativa en que se regularía a profesión dos asesores fiscais no referente á utilización deste tipo de entidades, aínda que aínda non hai ningunha outra referencia adicional sobre esta proposta.

    • DEBRA: co fin de corrixir de maneira coordinada en todo o mercado único o nesgo en favor do endebedamento inducido pola fiscalidade, esta proposta de Directiva establece normas para prever, en determinadas condicións, a deducibilidade a efectos tributarios do interese nocional sobre os incrementos de fondos propios e para limitar a deducibilidade fiscal dos custos de endebedamento excedentario.

    • Marco para a imposición sobre a renda das empresas en Europa (Business in Europe: Framework for Income Taxation ou BEFIT): sería una norma única del Impuesto de Sociedades para la UE, basada en las características de una base imponible común y una fórmula de prorrateo para la distribución de beneficios entre los estados miembros. Asimismo, si bien no existe todavía una propuesta normativa, esta se basará en el progreso de las discusiones globales en las que estos conceptos están ya presentes, mediante el uso de una fórmula de redistribución parcial de los beneficios en el pilar I, y reglas comunes para el cálculo de la base imponible a efectos de la aplicación del pilar II.

    • Método de retención común na fonte: o obxectivo desta iniciativa, que aínda non conta cunha proposta normativa, sería a introdución dun sistema común a nivel da  UE para a retención en orixe sobre os dividendos ou os pagamentos de intereses aos non residentes. Suporá o establecemento dun sistema que permitirá ás autoridades tributarias intercambiar información e cooperar entre si, así como mellorar os certificados de residencia fiscal para estes fins, facilitando e axilizando así a xestión das devolucións aos non residentes.

    • Código de conduta: existe un grupo de traballo dedicado ao estudo das medidas fiscais que provocan unha competencia fiscal perniciosa entre os estados membros, así como á elaboración e actualización da lista de terceiros países e territorios non cooperadores, examinando coordinadamente a nivel da Unión Europea medidas de defensa.

  • En imposición indirecta:

    • O  IVE na era dixital: é o proxecto estrela da Unión Europea, aínda que non existe aínda unha proposta. Baséase en:

      • o establecemento dun sistema de subministración inmediato de información en tempo real, é dicir, algo parecido ao   SII español;

      • a revisión do réxime das plataformas electrónicas, harmonizando a intermediación na prestación de servizos, especialmente nos sectores de aloxamento turístico e transporte;

      • a extensión do portelo único a todos os supostos non cubertos actualmente.

    • O  IVE no sector turístico: este proxecto é de especial interese para España, dada a importancia da industria turística no noso país. A idea da Comisión é propor unha revisión dos seguintes réximes e aspectos relacionados co devandito sector: o réxime especial de axencias de viaxes; o réxime de devolucións a viaxeiros, o réxime aplicable ás tendas libres de impostos e as normas de tributación do transporte de viaxeiros.

    • A Comisión Europea está considerando impulsar un mecanismo de resolución de disputas entre os estados membros a fin de evitar situacións de dobre imposición.

    • Réxime definitivo no IVE : a idea da Comisión consiste na implantación do principio de tributación en destino para as operacións intracomunitarias entre empresarios, potenciando ao máximo o portelo único, de tal xeito que os operadores poidan relacionarse cunha única Administración, a través da que presentarían todas as súas autoliquidacións.

Para finalizar a súa exposición, D. Marcos Álvarez sinala que a presidencia española da UE é un proxecto apaixonante como país e que a Administración tributaria española espera contar coas achegas de todas as entidades participantes no Foro.

A continuación, o secretario de Estado de Facenda ofrece a palabra ás persoas asistentes por se desexan consultar algunha cuestión ou realizar algún comentario.

En primeiro lugar intervén D.ª Begoña García-Rozado, quen pregunta se, de non aprobarse durante a presidencia francesa, o piar II non recibiría un novo impulso ata a presidencia española. Así mesmo, pregunta se as discusións técnicas finalizaron.

D. Marcos Álvarez Suso contéstalle que, con todas as cautelas políticas no referente ao que acontece en Bruxelas, a República Checa e Suecia non manifestaron un especial interese polo proxecto.

De seguido, D. Jesús Gascón indica que, efectivamente, o debate técnico, en principio, finalizou. Así mesmo, engade que a evolución do proxecto é impredecible, xa que, tal e como sinalou o representante do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria, tendo presentes todas as cautelas políticas no referente aos traballos que se desenvolven en Bruxelas, as negociacións cos países que se opón á aplicación do piar II non se circunscriben exclusivamente a este proxecto, senón que van máis alá, co cal, aínda que as próximas presidencias non mostrasen un especial interese en impulsaro, se se conseguise desbloquear outros temas, é posible que se erguese o veto.

A continuación, toma a palabra D. Luis López-Tello, quen, tras felicitar D. Marcos Álvarez polo seu nomeamento, comenta que está seguro de que a exclusión da súa exposición dos temas do ámbito aduaneiro e de impostos especiais non se debe ao feito de que se lles vaia a prestar pouca atención, xa que España vaise a ver moi afectada polos traballos que se están realizando nesta área, tales como os dedicados á fiscalidade da enerxía e ao mecanismo de axustes en fronteira.

D. Marcos Álvarez respóndelle que o motivo de excluíros foi, simplemente, o feito de que a Axencia Tributaria conta con persoas expertas en materia aduaneira e de impostos especiais.

De seguido toma a palabra a directora do Departamento de Aduanas e Imposto Especial quen sinala que a revisión da fiscalidade da enerxía e o mecanismo de axuste en fronteira son materias moi complexas e que teñen unha finalidade ambiental. Engade que, na súa opinión, o problema en relación coa aplicación do Regulamento que aprobe o mecanismo de axuste en fronteira do carbono reside en que España é importadora e que vai ter que engadiro como un custo máis, nunha conxuntura en que os indicadores económicos non están no seu mellor momento. Doutra banda, D.ª Pilar Jurado indica que no referente á revisión do Código Aduaneiro, a Comisión Europea ten especial interese en impulsar a simplificación da  tramitación aduaneira, potenciando a figura do operador confiable.

D. Jesús Gascón engade que, ademais, outro factor que vén a introducir unha maior complexidade nos debates é a proposta de modificación do sistema de recursos propios da UE. Doutra banda, sinala que, aínda que hai que ser optimistas no referente a que a proposta relativa á fiscalidade da enerxía saia adiante, hai que lembrar que, na última presidencia española en 2010, o noso país tamén tivo que informar sobre a viabilidade e expectativas relativas a unha serie de expedientes, entre os que se encontraba a directiva da fiscalidade dos produtos enerxéticos. Naqueles momentos contestouse que, aínda que era moi complicado, non era imposible. Así, engade que 12 anos despois o debate continúa e que, aínda recoñecendo a súa importancia, non termina de estar claro que se vaian a lograr avances no curto prazo. Por último, sinala que hai moitas posibilidades de que a tramitación do proxecto continúe no segundo semestre de 2023, cando España asuma a presidencia.

Xa que non se producen máis intervencións, o secretario de Estado de Facenda, dá paso ao sétimo punto da orde do día dedicado a "Outras consideracións, rogos e preguntas" e outorga a palabra ás persoas presentes na reunión.

Toma a palabra D. Carlos Lázaro, representante do Banco Sabadell, para agradecer a cálida benvida que se lle dispensou e manifestar a satisfacción en nome da súa entidade por incorporarse como membro do Foro de Grandes Empresas. Engade que, aínda que xa existía unha certa vinculación, dada a adhesión de Banco Sabadell ao Código de Boas Prácticas Tributarias e a súa participación no grupo de traballo de Análise da normativa tributaria e de redución da conflitividade, para a súa entidade é motivo de compracencia, compartido con todas as entidades presentes, participar no fomento do modelo de relación cooperativa, xa que, sen dúbida, é unha ferramenta moi útil para a aplicación do sistema tributario, ao tempo que achega seguridade xurídica, o que resulta beneficioso para a sociedade no seu conxunto.

O presidente do Foro reitera a benvida ao Banco Sabadell e, xa que non se producen máis peticións de palabra, agradece ás persoas asistentes a súa presenza e dá por concluída a vigesimocuarta sesión plenaria do Foro de Grandes Empresas, despedindose ata a próxima reunión.

 

O SECRETARIO TÉCNICO

D. IGNACIO FRAISERO ARANGUREN

Vº Bº

O PRESIDENTE DO FORO

D. JESÚS GASCÓN CATALÁN