3.2. Recadación tributaria líquida
A recadación tributaria líquida resulta de minorar da recadación tributaria bruta as devolucións efectivamente pagadas no exercicio e os axustes cos territorios forais. Responde, así mesmo, a un criterio de caixa, distinto doutros conceptos como os dereitos recoñecidos ou os impostos para os efectos de Contabilidade Nacional.
Os ingresos tributarios en 2019 acadaron un importe de 212.808 millóns de euros, recadación un 2 por cento superior á rexistrada no ano 2018. A diferenza entre o crecemento dos ingresos netos e os brutos analizados no apartado anterior ten a súa explicación na evolución das devolucións realizadas que, no ano 2019, superaron en 4.431 millóns ás do ano anterior acadando un crecemento interanual do 9 por cento. Este forte incremento está tamén condicionado polos cambios normativos e de xestión. Sen eles, as devolucións medrarían tan só un 2,8 por cento.
Así mesmo, no Cadro nº 13. Recadación tributaria líquida total Nova xanela e no Gráfico nº 14. Evolución da recadación tributaria xestionada pola Axencia Tributaria Nova xanela (Anexo), desenvólvese esta información.
Como xa se indicou, o ano caracterizouse, entre outros factores, polo impacto das medidas normativas e de xestión que supuxeron unha redución de ingresos de 3.788 millóns (case o 70 por cento por devolucións extraordinarias fóra da evolución de bases e impostos). Sen este impacto os ingresos aumentasen un 3,8 por cento, taxa lixeiramente superior á que medrou a demanda interna (3,4 por cento) e igual ao incremento que se estima para as bases impoñibles en 2019 que, como se sinalou, sitúase tamén no 3,8 por cento.
A figura en que maior efecto tiveron os cambios normativos e de xestión foi o IRPF (-2.748 millóns), como consecuencia de modificacións que viñan de 2018. A medida que máis impacto tivo no ano foi a sentenza 1462/2018 do Tribunal Supremo, do 3 de outubro de 2018, que declarou exentas do imposto as rendas percibidas en concepto de prestación por maternidade e paternidade e, polo tanto, obrigaba á devolución do imposto pago polas mesmas nos exercicios non prescritos (2014 a 2018). As devolucións correspondentes aos exercicios 2014-2017 comezaron a pagarse en decembro do ano 2018 e continuaron ao longo de 2019 (-1.046 millóns de impacto diferencial). Así mesmo, as retencións que se practicaran ata outubro de 2018 axustáronse na cota diferencial do imposto liquidado en 2019 (-470 millóns). Ademais, deixáronse de realizar desde novembro de 2018 as retencións asociadas a esas prestacións, co que tamén se produciu unha perda nese concepto (-100 millóns). O resto das medidas teñen a súa orixe na Lei de Orzamentos Xerais do Estado para o ano 2018, que aprobou a modificación da redución por rendementos do traballo ás rendas baixas (-648 millóns), ampliou as deducións familiares (-467) e elevou progresivamente o limiar exento na tributación dos premios das lotarías (-17).
No Imposto sobre Sociedades o impacto negativo por importe de 1.216 millóns foi o resultado da existencia de devolucións extraordinarias (non ligadas á evolución normal do imposto), derivado ben de sentenzas, ben de diferentes aboamentos por conversión de activos por imposto diferido (os coñecidos como DTA) en créditos esixibles fronte á Administración Tributaria.
No que fai ao IVE, existen dous impactos de escasa magnitude. O primeiro é un efecto residual consecuencia da introdución do SII en 2017, provocado polo desprazamento que se foi producindo en 2018 ao longo dos meses na data de ingreso dalgúns contribuíntes, desde o día 20 (que era a data límite anterior ao SII) ata o día 30 (en vigor desde que comezou o entón novo sistema). O impacto, positivo, cifrouse no seu momento en 98 millóns. O segundo cuantifica o efecto da rebaixa de tipos nos cines, tamén con comezo en xullo de 2018 tras a aprobación dos Orzamentos e con repercusión, na súa maior parte, en 2019 (-37 millóns).
Nos Impostos Especiais o impacto das medidas foi positivo por valor de 1.025 millóns. Trátase de dúas medidas: a incorporación á tarifa especial do Imposto sobre Hidrocarburos da antiga tarifa autonómica e o RDL 15/2018. Canto á primeira, hai que lembrar que a tarifa autonómica (canda a tarifa estatal especial) serviu para integrar, a partir de 2013, o Imposto sobre Vendas Polo miúdo de Determinados Hidrocarburos no Imposto sobre Hidrocarburos. Con efectos desde o 1 de xaneiro de 2019 produciuse un novo cambio que consistiu en engadir a anterior tarifa autonómica á tarifa especial estatal (desde entón simplemente tarifa especial), o cal elevou os ingresos do Estado (antes de participación), pero sen que se modificasen os ingresos conxuntos de Estado e CCAA (agás polo feito de que, ao integrarse, harmonizáronse os tipos en todas as CCAA igualandoos ao tipo máximo e, en consecuencia, aumentaron os ingresos totais). Este é o motivo polo que, aínda que non afecte aos ingresos conxuntos das AA .PP., incluísese este impacto durante o ano. O resultado total da medida, incluíndo tamén o efecto das devolucións asociadas, foi de 1.163 millóns. No referente ao RDL 15/2018, este cualificou como exentos, desde outubro de 2018, os consumos de gas natural, gasóleo e fuel óleo utilizado na produción de enerxía eléctrica. Estímase que o efecto do decreto en 2019 reduciu os ingresos en 138 millóns. Esa mesma norma incorporaba outras medidas destinadas a influír na formación dos prezos da electricidade. Unha delas era a supresión temporal do Imposto sobre o Valor da Produción da Enerxía Eléctrica, o que supuña a perda da recadación deste imposto correspondente ao último trimestre de 2018 e no primeiro de 2019, ambos os dous a ingresar en 2019. O impacto desta eliminación do imposto valórase en 762 millóns.
Finalmente, hai que ter en conta unha devolución extraordinaria derivada de sentenza xudicial no Imposto sobre Sucesións e Doazóns (-124 millóns) e a rebaixa de tipos no Imposto sobre Gases Fluorados, aprobada nos Orzamentos de 2018 e vixente desde setembro dese ano, cun custo recadador en 2019 de 24 millóns.
As principais cifras ofrécense no Cadro nº 15. Axustes por impacto de cambios normativos Nova xanela (Anexo).