Preguntas frecuentes do modelo 289

a) Cando a entidade titular da conta sexa unha Entidade Non Financeira e achegue unha declaración de residencia fiscal en que o único dato que falte sexa o de se é activa ou pasiva.

Non. A mera ausencia de determinación da condición de activa ou pasiva da entidade non obriga a Institución financeira ao referido bloqueo. Todo iso sen prexuízo de contactar á devandita entidade para que complete a declaración co devandito dato.

b) Cando a persoa que ostente a titularidade ou o control da conta achegue unha declaración de residencia fiscal en que falte o dato do número de identificación fiscal, se foi emitido.

Si. O número de identificación fiscal é un dato esencial da referida declaración e debe constar sempre na mesma, de acordo co previsto no apartado 2 da Sección I do Anexo do   Real decreto 1021/2015. Neste caso, a Institución financeira, ademais de proceder ao bloqueo total da conta, deberá comunicar a mesma en función do país ou xurisdición de residencia fiscal que apareza na declaración (non sendo que coñeza ou poida chegar a coñecer que esta é incorrecta ou non fiable). Todo iso sen prexuízo de contactar á devandita persoa para que complete a declaración co devandito dato.

No caso de que a persoa que ostente a titularidade ou control da conta financeira siga sen achegar a declaración que resulte esixible, a pesar de haberse realizado un bloqueo total da mesma, a Institución financeira deberá comunicar a conta con todos e cada un dos datos que dispoña no devandito momento, mentres se manteña a devandita circunstancia. Todo iso, sen prexuízo de contactar á devandita persoa para que achegue a referida declaración.

A Institución financeira pode basearse na declaración de residencia fiscal do cliente non sendo que coñeza, ou poida chegar a coñecer que é incorrecta ou non fiable. A OCDE habilitou un portal sobre intercambio automático de información en que se pode consultar a información de cada país en relación á emisión, obtención e se é o caso, estrutura e funcionamento do NIF correspondente (Portal sobre intercambio automático de información ).

Considérase que a Institución financeira coñece, ou pode chegar a coñecer que unha declaración de residencia fiscal é incorrecta ou non fiable se non contén NIF e a información que consta no portal indica que o país en cuestión emite NIF a todos os seus residentes fiscais. Aínda que a Institución financeira non está obrigada a cotexar o formato e outras especificacións do NIF coa información que aparece no referido portal, pode levar a cabo o devandito comprobación ao obxecto de reforzar a calidade da información que comunica e minimizar as cargas administrativas derivadas dun requirimento posterior por comunicar un NIF incorrecto (por exemplo, mediante o uso de programas que permitan unha comprobación da estrutura do devandito NIF).

Si. O devandito compromiso debe formar parte do contido da declaración de residencia fiscal.

A Institución financeira pode establecer periodicamente (por exemplo, anualmente) instrucións internas e formación a aqueles empregados que poidan ser considerados xestores persoais, incluíndo o arquivo das respostas de cada xestor persoal afirmando que son conscientes das súas obrigas e da forma de comunicar calquera coñecemento de feito da residencia fiscal das persoas titulares das contas que teñan asignadas.

Non existe ningunha limitación específica. En calquera caso, a responsabilidade do correcto cumprimento das devanditas obrigas recae sobre as Institucións financeiras obrigadas a comunicar información e tanto estas como os terceiros aos que recorran deben estar en disposición de poder cumprir coa obriga prevista no apartado 6 da Disposición adicional vixésimo segunda da Lei 58/2003 Xeral Tributaria.

Non.

De acordo co apartado 2 letra d) da Sección I do Anexo do Real decreto 1021/2015, a declaración de residencia fiscal (declaración do titular) debe conter o NIF. Polo tanto, para os efectos do cumprimento da obriga do artigo 3 do Real decreto 1021/2015, a determinación da residencia fiscal das Persoas que exercen o control mediante unha declaración deste tipo require que a Institución Financeira obteña o NIF (se foi emitido).

De acordo cos Comentarios do Estándar común de comunicación de información da OCDE, non existe unha obriga xeral de levar a cabo unha busca manual deste tipo. O requisito xeral neste procedemento é que o domicilio estea baseado en probas documentais. Se a Institución financeira conservou unha anotación da proba documental en que se basea o domicilio ou ten políticas e procedementos en vigor para asegurar que o domicilio actualizado é o mesmo que o domicilio que aparece na proba documental proporcionado, haberá cumprido co requisito de  que o domicilio estea baseado en probas documentais.

Si. Pode darse o caso de que a Institución Financeira teña dous domicilios que cumpran cos requisitos deste procedemento, por exemplo no caso de que o titular da conta traballe e viva unha metade do ano no país estranxeiro A e outra metade do ano no país  estranxeiro B. Neste caso poderíase solicitar unha declaración de residencia do titular da conta ou poderíase considerar que o titular da conta é residente fiscal dos dous países A e B. 

O esquema para a presentación do modelo 289 CRS, baseado no esquema da OCDE, está preparado para declarar varia residencial fiscal, se cómpre.

A Institución financeira non está obrigada a proporcionar asesoramento fiscal aos seus clientes ou a realizar unha análise legal para verificar a razonabilidad da declaración de residencia fiscal. A Institución financeira pode basearse na declaración de residencia fiscal do cliente non sendo que coñeza, ou poida chegar a coñecer que é incorrecta ou non fiable (test de “razonabilidad”), o cal está baseado na información obtida con motivo da apertura da conta, incluído calquera documento solicitado en aplicación dos procedementos previstos conforme á Lei 10/2010, do 28 de abril, de prevención do branqueo de capitais e do financiamento do terrorismo e a súa normativa de desenvolvemento.

Nos Comentarios do Estándar común de comunicación de información da OCDE pódense encontrar exemplos da aplicación do test de “razonabilidad”.

As declaracións de residencia fiscal deben cumprir os requisitos previstos no apartado 2 da Sección I do Anexo do Real decreto 1021/2015. No referente á forma en que se deben realizar, de acordo co devandito precepto admítese calquera, incluíndo as canles electrónicas e telefónicas, desde que a Institución financeira teña e garde constancia do seu contido e data de emisión e poida acreditar que foi efectuada polo titular da conta ou por quen o represente para estes fins.

Non se entenderá cumprido o devandito requisito cando o titular, para proceder á apertura da conta, estea obrigado a achegar á Institución financeira información nova, adicional ou modificada acerca do mesmo como consecuencia dunha obriga legal, reguladora, contractual ou similar. (Ver Comentario 82 da Sección VIII do Estándar común de comunicación de información da OCDE).

Non.

Un número substancial de xurisdicións ofrecen esquemas de "Cidadanía por Investimento" (CBI) e "Residencia por Investimento" (RBI) e permiten que individuos estranxeiros obteñan dereitos de cidadanía ou de residencia temporal ou permanente sobre a base de investimentos locais.

Os esquemas de CBI / RBI pódense utilizar indebidamente para socavar os procedementos de dilixencia debida de CRS. Isto pode dar lugar a informes inexactos ou incompletos segundo o CRS, en particular cando non todas as xurisdicións de residencia fiscal revélanse á Institución Financeira.

Tal escenario podería xurdir cando unha persoa non reside realmente ou non só na xurisdición de CBI / RBI, senón que se declara residente con fins fiscais só na devandita xurisdición e proporciónalle á súa institución financeira a documentación de apoio emitida baixo o esquema de CBI / RBI (por exemplo, un certificado de residencia, documento de identidade ou pasaporte).

Non todos os esquemas RBI / CBI presentan un alto risco de ser utilizados para eludir o CRS. Os esquemas que potencialmente son de alto risco para estes propósitos son aqueles que lle dan ao contribuínte acceso a un tipo impositivo de ingresos persoais de menos do 10 %en activos financeiros extraterritoriais e non requiren unha presenza física significativa de, polo menos, 90 días na xurisdición que ofrece o Esquema CBI / RBI.

Cando os esquemas de CBI/RBI cumpran ambos os dous criterios, pero a documentación de residencia proporcionada aos solicitantes seleccionados estea claramente identificada como emitido baixo o esquema CBI/RBI respectivo, a devandita documentación de residencia específica só debe percibirse como potencialmente de alto risco no contexto dos procedementos de dilixencia debida do CRS , e estar suxeita ás orientacións adicionais para as institucións financeiras, que se detallan a continuación.

Estes esquemas e a documentación de residencia correspondente enuméranse na seguinte táboa.

Baixo a Sección VII do CRS , unha institución financeira non pode confiar nunha autocertificación ou evidencia documental se a institución financeira sabe ou ten razóns para saber, que a autocertificación ou evidencia documental é incorrecta ou non é confiable. O mesmo aplícase con respecto ás contas preexistentes de alto valor en que un xerente de relacións ten coñecemento real de que a autocertificación ou a evidencia documental son incorrectas ou pouco confiables.

Ao determinar se unha institución financeira ten motivos para saber que unha autocertificación ou evidencia documental é incorrecta ou pouco confiable, debe ter en conta toda a información relevante dispoñible para a institución financeira, incluídos os resultados da análise de risco CBI / RBI da OCDE. Como resultado, cando, tendo en conta toda a información relevante, os feitos e circunstancias levarían a Institución Financeira a ter dúbidas sobre a (s) residencia (é) impositiva (s) dun Titular de Conta ou da Persoa que exerce o control da mesma, debería tomar as medidas axeitadas para determinar a residencia de tales persoas.

Na medida en que a dúbida estea relacionada co feito de que o titular da conta ou a persoa que exerce o control da mesma acredita a súa residencia nunha xurisdición que ofrece un esquema de CBI /RBI potencialmente de alto risco, as institucións financeiras poden considerar propor máis preguntas, entre elas:

• Obtivo os dereitos de residencia baixo un esquema CBI / RBI?
• Ten dereitos de residencia nalgunha outra xurisdición (s)?
• Pasou máis de 90 días noutras xurisdicións durante o ano anterior?
• En que xurisdición (s) presentou as súas declaracións de impostos persoais durante o ano anterior?

As respostas ás preguntas anteriores deben axudar as institucións financeiras a determinar se a autocertificación proporcionada ou a evidencia documental é incorrecta ou non é confiable.

Nos casos en que nos encontremos ante unha “conta financeira non documentada” procederase a indicar todos os datos de que dispoña a institución financeira no devandito momento, mentres se manteña a devandita circunstancia. En ningún caso incluiranse no modelo 289 contas cuxa titularidade ou control osténtese por persoas cuxa única xurisdición de residencia fiscal sexa España.  

Isto aplicarase con carácter xeral e concretamente nos seguintes casos:

• Contas preexistentes de menor valor de persoas físicas (apartado B.5 da Sección III do Anexo do Real decreto 1021/2015): Se a institución financeira non aplica o procedemento do domicilio e o único indicio descuberto no procedemento de busca electrónica para determinar a residencia fiscal foi unha instrución para a retención de correspondencia ou un enderezo para a recepción de correspondencia, sempre que, posteriormente, tampouco fóra posible obter indicio algún coa busca en papel e non prospere o intento de obter do titular da conta unha declaración ou probas documentais para determinar a súa residencia fiscal. Este procedemento deberá repetirse cando haxa un cambio de circunstancias ou cando a conta adquira a condición de conta de alto valor. Non obstante, terase que declarar a conta con toda a información de que se dispoña todos os anos mentres se manteñan estas circunstancias.

• Contas preexistentes de maior valor de persoas físicas (apartado C.5 c) da Sección III do Anexo do Real decreto 1021/2015): Cando o único indicio descuberto na revisión reforzada destas contas para determinar a residencia fiscal do seu titular foi unha instrución para a retención de correspondencia ou un enderezo para a recepción de correspondencia sempre que, posteriormente, tampouco fóra posible obter unha declaración ou probas documentais para determinar a súa residencia fiscal. A institución financeira deberá aplicar cada ano os procedementos de revisión reforzada do Real decreto ata que a conta pase a estar documentada. Non obstante, terase que declarar a conta con toda a información de que se dispoña todos os anos mentres se manteñan estas circunstancias.

Non. Segundo a definición contida no punto 5 do apartado D da Sección VIII do Anexo I do Real Decreto1021/2015, por «persoas que exercen o control enténdese as persoas físicas que controlan unha entidade». Polo tanto, non poderá identificarse unha entidade como persoa que exerce o control no suposto indicado.

Non, a entidade financeira debe avaliar a declaración recibida dun titular con todos os medios ao seu alcance, de maneira que poida acadar unha axeitada seguridade de que queda acreditada a validez e razonabilidad da declaración.

Neste sentido, o cherna feito de que unha entidade conste na lista de FATCA GIIN (Global Intermediary Identification Number) non pode considerarse proba suficiente da condición do titular da conta como institución financeira.

O Apartado A da Sección VII do Real decreto 1021/2015, do 13 de novembro establece que ao aplicar os procedementos de dilixencia debida, debe terse en conta que  « Cando as institucións financeiras obteñan declaracións do titular ou probas documentais, respecto das que coñezan, ou poidan chegar a coñecer que son incorrectas ou non fiables, non poderán basearse nelas ao obxecto de determinar a condición do cliente e deberán pedir unha nova declaración do titular ou documentación adicional que xustifique a súa condición.

Si, nos supostos e coas condicións descritas no apartado B.6 da Sección III do Anexo I “Normas de dilixencia debida”, do Real decreto 1021/2015.

Desta forma, se a Institución financeira dispón das declaracións e / ou probas documentais descritas no citado apartado B.6 da Sección III do Anexo, a residencia fiscal que destas resulte será a que prevaleza, en lugar de que resultase de aplicar o sistema de indicios do apartado B.2 da devandita Sección III, baseada nos datos de que dispoña a Institución Financeira nos seus arquivos electrónicos.

O anterior tamén resulta de aplicación para os Procedementos de revisión reforzada das contas de maior valor, nos termos do apartado C.5.b) da Sección III.

Adicionalmente, no suposto de que o único país de residencia fiscal resultante fóra España, lémbrase que, en ningún caso, incluiranse no modelo 289 contas financeiras cuxa titularidade se ostente por persoas cuxo único país de residencia fiscal sexa España.

Os supostos e condicións que prevé o apartado B.6. da Sección III do Anexo I do Real decreto 1021/2015, dependen do tipo de indicio de que se dispoña, esixindose, nuns casos, un único tipo de documento de entre os que sinala o Real decreto ou, noutros supostos, unha combinación de documentos. Desta maneira, a Institución financeira non terá que tratar ao titular da conta como residente fiscal no país ou xurisdición que resulte do sistema de indicios (apartado B.2) se :

1. A información do titular da conta inclúe un enderezo postal ou un domicilio actualizado nese país ou xurisdición, un ou varios números de teléfono nese país ou xurisdición (e ningún número de teléfono en España), ou ordes permanentes (relativas a contas financeiras distintas de contas de depósito) de transferencia de fondos a unha conta aberta nese país ou xurisdición, e a institución financeira obtén, ou revisou previamente e conserva nos seus arquivos:

   1. Declaración do titular da conta do seu país (é) ou xurisdición (é) de residencia fiscal que non inclúa ese país ou xurisdición, E

   2. Proba documental que confirme o ou os países ou xurisdicións de residencia fiscal incluídos na devandita declaración.

2. A información do titular da conta inclúe un poder notarial de representación ou unha autorización de sinatura vixentes a favor dunha persoa domiciliada nese país ou xurisdición, e a institución financeira obtén, ou revisou previamente e conserva nos seus arquivos:

   1. Declaración do titular da conta do seu país (é) ou xurisdición (é) de residencia fiscal que non inclúa ese país ou xurisdición, Ou

   2. Proba documental que determine a (s) residencia (s) fiscal do titular da conta que sexa (sexan) distinta (s) da dese país ou xurisdición.

As Institucións Financeiras deberán cumprir as seguintes obrigas:

• obter unha autocertificación válida (que pode formar parte da documentación de apertura da conta) que lles permita determinar a (s) residencia (s), a efectos fiscais, do titular da conta ou, se é o caso, da persoa que exerce o control da mesma, e

• confirmar a razonabilidad da devandita autocertificación atendendo á información obtida pola devandita Institución Financeira con motivo da apertura da conta, incluídos aqueles documentos solicitados en aplicación dos Procedementos AML/KYC;

• se se producise un cambio de circunstancias que implique que a Institución Financeira teña coñecemento ou poida chegar a coñecer que a autocertificación orixinaria é incorrecta ou non fiable, a Institución Financeira obrigada a comunicar información deberá obter unha autocertificación válida.

No momento da apertura da conta, tanto para contas novas de persoas físicas como de entidades.

Tal declaración poderá formar parte da documentación de apertura de contas.

A declaración (autocertificación) debe incluír o compromiso do declarante de comunicar calquera cambio de circunstancias que poida afectar á condición do mesmo, así como a seguinte información:

1. Nome completo ou razón social.

2. Enderezo completo do domicilio.

3. País (é) / Xurisdición (é) de residencia fiscal.

4. Número de identificación fiscal de cada país/xurisdición de residencia fiscal, se foi emitido.

5. Data de nacemento.

As declaracións (autocertificacións) do titular ou, se é o caso, da persoa que exerce o control dunha conta financeira nova terán validez indefinida, non sendo que se produza un cambio de circunstancias que poidan afectar á condición do mesmo.

En todo caso, a declaración (autocertificación) deberá incluír o compromiso por parte do declarante de comunicar á Institución Financeira calquera cambio que poida afectar á súa condición.

Unha autocertificación deixa de ser válida a partir da data en que a Institución Financeira obrigada a comunicar información teña coñecemento ou poida chegar a coñecer que as circunstancias que condicionan a súa exactitude cambiaron.

Ao obxecto de determinar a condición do cliente, unha a Institución Financeira obrigada a comunicar información non pode basearse en declaracións (autocertificacións) respecto das que coñeza ou poida chegar a coñecer que son incorrectas ou non fiables e deberá pedir unha nova declaración (autocertificación) do titular ou, se é o caso, da persoa que exerce o control da conta financeira nova que xustifique a súa condición.

Enténdese que unha Institución Financeira pode chegar a coñecer que unha declaración (autocertificación) achegada por unha persoa é incorrecta ou non fiable, polo menos, nas seguintes circunstancias:

• cando a declaración (autocertificación) estea incompleta con respecto a algún elemento que sexa relevante para verificar as afirmacións formuladas pola devandita persoa, cando conteña calquera información que non se corresponda coas devanditas afirmacións ou cando a Institución Financeira posúa outra información sobre a conta que non concorda coas mencionadas afirmacións;

• cando o seu coñecemento de feitos relevantes ou de afirmacións presentes na propia declaración (autocertificación) ou outros documentos achegados é tal que unha persoa razoablemente prudente na súa situación poría en interdito as afirmacións contidas na mesma;

• cando na declaración (autocertificación) ou nos arquivos da conta da devandita Institución Financeira contéñase información contradictora co estatus alegado por esa persoa.

Na declaración (autocertificación) débese incluír o número de identificación fiscal do país ou xurisdición de residencia fiscal do titular da conta ou, se é o caso, da persoa que exerza o control da mesma.

Excepcionalmente, non haberá obriga de incluír o número de identificación fiscal (NIF) se o país ou xurisdición de residencia non expídeo. Enténdese por NIF o número de identificación fiscal dun contribuínte ou o seu equivalente funcional de non existir número de identificación fiscal.

Por iso, con carácter xeral, o recadro do NIF non deberá estar baleira, senón debidamente cuberta.

En ningún caso incluirase na declaración (autocertificación) o número de identificación fiscal expedido polas autoridades españolas.

Pódese consultar na Sede Electrónica da AEAT a ligazón ao portal web da OCDE , con información dos números de identificación fiscal das distintas xurisdicións participantes.

Enténdese por NIF o número de identificación fiscal dun contribuínte ou o seu equivalente funcional de non existir número de identificación fiscal.

Na Sede Electrónica da AEAT encóntrase dispoñible a ligazón ao portal web da OCDE onde se proporciona unha visión xeral das normas nacionais das xurisdicións participantes respecto da emisión, estrutura, uso e validez dos Números de Identificación Fiscal ("NIF") ou os seus equivalentes funcionais, para os que, só de forma excepcional acéptase como tal o número de pasaporte, polo que se debe comprobar expresamente no devandito portal Web se se trata ou non dunha xurisdición que o admite como tal .

Se entre os documentos achegados polo cliente encóntrase o pasaporte e verifícase que o número de pasaporte é aquel que aparece no campo NIF da declaración (autocertificación), a institución financeira deberá comprobar expresamente que se trata dunha xurisdición que non expide NIF aos seus residentes e que acepta como equivalente funcional o número de pasaporte. En caso contrario, deberá pedir, ou ben unha nova declaración onde apareza o NIF expedido pola xurisdición de residencia do titular ou persoa que exerce o control da conta, ou ben documentación adicional para corrixir o campo NIF.

A determinación do estatus da entidade titular como entidade financeira ou non financeira debe facerse conforme ao previsto no marco normativo da xurisdición participante onde a entidade titular é residente.

Excepcionalmente resultará de aplicación o previsto na normativa da xurisdición participante onde a entidade titular mantén a conta financeira, para os supostos na entidade sexa residente nunha xurisdición onde non se implementase CRS.

A clasificación como entidade non financeira activa ou pasiva realizarase de acordo coa lexislación doméstica da xurisdición participante onde a entidade titular mantén a conta financeira. No caso de contas obxecto de declaración no Modelo 289 sería a normativa española.

En primeiro lugar, a Institución Financeira deberá determinar a residencia fiscal da entidade titular da conta financeira. Para iso, deberá obter a declaración (autocertificación) que permite determinar a residencia fiscal do titular da conta, que poderá formar parte da documentación de apertura da conta. Así mesmo, deberá verificar a razonabilidad da mesma.

Se resulta que a entidade (ENFP) titular da conta é residente nunha xurisdición participante, deberase tratar a conta como conta suxeita a comunicación de información.

En segundo lugar, e unha vez clasificada a entidade titular como ENFP (independentemente de que resida ou non nunha xurisdición participante ), a Institución Financeira deberá identificar todas as persoas que exercen o control da entidade, para o que poderá basearse na documentación obtida en aplicación da normativa de prevención do branqueo de capitais e de financiamento do terrorismo.

Por último, identificadas cada unha das persoas que exercen o control da entidade (ENFP), a Institución Financeira deberá determinar a residencia fiscal de cada unha delas . Para iso, a Institución Financeira poderá basearse na declaración (autocertificación) da entidade (ENFP) ou na declaración (autodeclaración) de cada unha das persoas que exercen o control da entidade (ENFP).

Se resulta que as persoas que exercen o control da entidade (ENFP) titular da conta son residentes nalgunha xurisdición participante, deberase tratar a conta como conta suxeita a comunicación de información.

Si.

O estatus das entidades que poidan figurar entre a entidade titular e a (s) persoa (s) que exerce (n) o control nas cadeas de propiedade é irrelevante para a obriga que ten unha Institución Financeira de identificar e, se é o caso, informar sobre  as devanditas persoas que exercen o control da entidade (ENFP).